پاسخهای استاد مصطفی ملکیان به پارهای از پرسشهای منتقدان – بخش اول
نیلوفر- اشاره: متن حاضر صورت مکتوب پاسخهای استاد مصطفی ملکیان به پرسشهای حجت الله نیکویی(نویسنده، مترجم و دین پژوه) است؛ سوالاتی که نیکویی دراین نشست از ملکیان میپرسد، پرسشهایی است که از سوی برخی منتقدان و پژوهشگران در طول سالیان گذشته مطرح شده است و اینک فرصتی فرآهم شده است تا از پاسخهای ملکیان به این پرسشها مطلع گردیم: …
نیلوفر- اشاره: متن حاضر صورت مکتوب پاسخهای استاد مصطفی ملکیان به پرسشهای حجت الله نیکویی(نویسنده، مترجم و دین پژوه) است؛ سوالاتی که نیکویی دراین نشست از ملکیان میپرسد، پرسشهایی است که از سوی برخی منتقدان و پژوهشگران در طول سالیان گذشته مطرح شده است و اینک فرصتی فرآهم شده است تا از پاسخهای ملکیان به این پرسشها مطلع گردیم:
برای دریافت فایل مربوط به این گفت و گو روی عکس فوق کلیک کنید. فایل به صورت PDF میباشد.
پاسخهای استاد مصطفی ملکیان به پرسشهای منتقدان – بخش دوم
پاسخی به سرکار سیمین خانم، البته به یکی از گزاره های کامنت ایشان :============وین دایر ها را رها کنیم و غضنفر ها را تعقیب کنیم! ============= [quote name=”سیمین”]زیبنده نیست که برای اثبات نظرمان به هر روشی متوسل شویم و مثلا بزرگانی چون مولانا را از دین خارج بدانیم. کسی که متفکران بزرگ ، مثنوی او را به نوعی تفسیر قرآن میدانند حتی آن را “قرآنی به لفظ پهلوی” خوانده اند. کسی که اشعارش «دنیل دایر» نویسنده ی انگلیسی را مسلمان کرد. (گفتوگوی«دنیل دایر» با خبرگزاری بینالمللیIQNA ) روشن ترین دلیل پایبندی جدی مولانا به اسلام، استناد و تکیه فراوان وی… مطالعه بیشتر»
[quote name=”سیمین”]زیبنده نیست که برای اثبات نظرمان به هر روشی متوسل شویم و مثلا بزرگانی چون مولانا را از دین خارج بدانیم. کسی که متفکران بزرگ ، مثنوی او را به نوعی تفسیر قرآن میدانند حتی آن را “قرآنی به لفظ پهلوی” خوانده اند. کسی که اشعارش «دنیل دایر» نویسنده ی انگلیسی را مسلمان کرد. (گفتوگوی«دنیل دایر» با خبرگزاری بینالمللیIQNA ) روشن ترین دلیل پایبندی جدی مولانا به اسلام، استناد و تکیه فراوان وی بر آیات قرآنی و احادیث است که مخصوصا در کتاب مثنوی دیده می شود. شماره مواردی که مولانا صریحا به آیه قرآنی استشهاد می نماید یا… مطالعه بیشتر»
اقای فضول لطفا دقیقا بفرمایید سوالتان چیست ؟
پس من با این کامنتام دارم چیکار میکنم؟ دارم عقاید خودم رو تشریح میکنم. شما هم که پاسخی ندارین.
دوست گرامی اقای فضول شما بگویید که چه عقیده ای وتحت چه شرایطی خوب است از همه ایراد میگیرید ولی نمیخواهید عقاید خودتان را تشریح نمایید چرا ؟
مسیحیا میگن پیغمبرشون خداس. مسلمونام میگن پیغمبرشون آخرین پیغمبره. اینکه اینا چی میگن مهم نیس. خیلی از حرفاشون غلطه. شما هم همین حرفا رو تکرار میکنین.
دوست عزیز اقای فضول معرفت دینی با دین فرق دارد شما همه چیز را باهم قاطی نکنید معرفت دینی چه ربطی به دین وقران دارد ؟ من گفتم دین ثابت است گفته های قران ثابت است وبا نظریه علمی فرق دارد شما معاد وبهشت وجهنم که گفته قران است ثابت است وقابل اثبات واستدلال عقلانی هم نیست وتعبدا باید انرا بپذیرید واز ابتدای دین که پیامبر انرا مطرح کرد تا به امروز اینها در قران تغییر نکرده ولی نظریه علمی با اعتقاد دینی فرق دارد نظریه علمی همواره با شک همراه است واماده فروریختن است ولی اعتقاد دینی با ایمان… مطالعه بیشتر»
جناب حجت جانان دیدگاه اینجانب روشنه.اگر شما قائل به ناسخ و منسوخ هستین چرا آیات منسوخ قرآن را از قرآن حذف نمیکنین؟ برای چی ما هی این آیات منسوخ رو میخونیم؟تو قرآن هم آیات و احکامی هس که میگن با یه آیات و احکام دیگه جایگزین شده. وَإِذَا بَدَّلْنَا آیَهً مَّکَانَ آیَهٍ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا یُنَزِّلُ قَالُوا إِنَّمَا أَنتَ مُفْتَرٍ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُونَ ﴿النحل: ١٠١﴾ چطور ممکنه که همه اینا را در کنار هم قبول کنیم اما ممکن نیس که کتابهای پیامبرای دیگه رو قبول کنیم؟ آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنزِلَ إِلَیْهِ مِن رَّبِّهِ [b]وَالْمُؤْمِنُونَ کُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِکَتِهِ وَکُتُبِهِ… مطالعه بیشتر»
دیدگاه شما با آنچه نسبت به خداوند و پیامبر و قرآن وجود دارد، به کلی متفاوت است.اینکه قوانین خدا به وسیله پیامبر بیان می شود حرفی نیست. اینکه به دست بشر نوشه می شود هم حرفی نیست. اما مسلمانان از اینکه قوانین به وسیله بشر بیان می شود و به وسیله بشر نوشته می شود نتیجه نمی گرفتند که قوانین بشری هستند.آنها قرآن را کلام خدا می دانستند(وحی)، پیامبر(بشر) نیز می گفت این کلام خداست. امامان یا جانشینان پبامبر هم نمی گفتند این قوانین بشری است و قابل تغییر. در حال حاضر هم چنین دیدگاهی ندارند و می گویند خداوند… مطالعه بیشتر»
اقای فضول بهتر است که شما دینی را که به ان معتقدید مفصلا تشریح نمایید تا خوانندگان بطور کامل از مواضع ونظرات شما اگاه شوند کتابهای ادیان دیگر را قبول داشتن با عمل کردن به انها فرق دارد به فرض که ما کتابهای ادیان دیگر را هم قبول داشته باشیم ولی نمیتوان به همه ی انها دران واحد عمل کرد چون همانطور که گفتم شریعتها متفاوت است ولی اصول کلی یکی است واگر منظور شما اصول کلی باشد که اعتقاد به اصول قران با کتب ادیان دیگر فرقی نداردوهمه را شامل میشود اما شریعتها وقوانین به مرور زمان وشرایط فرق… مطالعه بیشتر»
[quote]سلام فضول گرامی فرض کنیم خداوند احکام/ قوانین فروفرستاده و باور داریم تنها خداوند است که به مصالح و مفاسد احکام(قانون) علم دارد. حالا شما بفرمایید که اگر قانون خداوند قابل تغییر است: ۱. چگونه قوانینی می بایست جایگزین احکام/قوانین خداوند باشد!؟ ۲. چه فرد/افرادی می توانند حکم/قانون به تصویب برسانند که هم به لحاظ نظری و هم به لحاظ عملی، ارجح به حکم/قانون خدا باشد!؟[/quote] باید تصورمون رو از قوانین خدا واقعی کنیم. قوانین خدا از زبان بشری به نام پیغمبر بیان میشه و به دست بشر نوشته میشه. پیغمبر هم بشریه مثل بقیه. اینکه یه پیغمبر چقدر به… مطالعه بیشتر»
[quote]قای فضول قران تنها میراث به جامانده از پیامبراست که دین را اورده احادیث وروایات راهم درستی اش را با قران می سنجند که خلاف ان نباشد تنها ستون خیمه دین اسلام قران است اگر شما طور دیگری فکر میکنید بفرمایید توضیح دهید [/quote] همین میراث پیغمبر (ص) هم هست که میگه شما باید به همه کتابهای پیغمبرای دیگه هم ایمان داشته باشید و مثل شیعه ها و سنیا نباشین که کتابهای دیگه رو قبول ندارن.شما دین را به یه کتاب محدود کردی و بعد میگی دین ثابته و علم تغییر میکنه!اگر علم را هم مثل دین فقط به کتاب… مطالعه بیشتر»
سلام فضول گرامی
فرض کنیم خداوند احکام/ قوانین فروفرستاده و باور داریم تنها خداوند است که به مصالح و مفاسد احکام(قانون) علم دارد.
حالا شما بفرمایید که اگر قانون خداوند قابل تغییر است:
۱. چگونه قوانینی می بایست جایگزین احکام/قوانین خداوند باشد!؟
۲. چه فرد/افرادی می توانند حکم/قانون به تصویب برسانند که هم به لحاظ نظری و هم به لحاظ عملی، ارجح به حکم/قانون خدا باشد!؟
اقای فضول قران تنها میراث به جامانده از پیامبراست که دین را اورده احادیث وروایات راهم درستی اش را با قران می سنجند که خلاف ان نباشد تنها ستون خیمه دین اسلام قران است اگر شما طور دیگری فکر میکنید بفرمایید توضیح دهید حضرت علی وخدیجه و دیگران پس از انکه ایات قران اقرا باسم ربک الذی خلق بر پیامبر نازل شد وایشان به پیامبری رسید ایمان اوردند نباید که تمام قران نازل میشد بعد ایمان میاوردند حضور خود پیامبر وشخصیت ایشان وایاتی از قران که برایشان نازل میشد سبب ایمان اوردن خدیجه وعلی و.. دیگران میشد قران برای این… مطالعه بیشتر»
جناب حجت جانان
اولا بفرمایید تو کدوم فرهنگنامه نوشته شده دین یعنی قرآن؟
ثانیا بفرمایید وقتی حضرت خدیجه (ع) و حضرت علی (ع) به پیغمبر (ص) ایمان آوردند، قرآن کجا بود؟
ثانیا بفرمایید چرا قرآن میگه دینی بهتر از پیروی از حضرت ابراهیم (ع) نیست؟
رابعا بحث همینه که چرا احکام قرآن تغییر کرده؟ مگه جنابعالی نمیگی احکام دین تغییر نمیکنه؟ خب قرآن خودش داره میگه احکام دین میتونه تغییر کنه.
اقای فضول شما میتوانید وحی را قبول نداشته باشید ولی همچنان مسلمان باشید ؟ شما میتوانید معاد را قبول نداشته باشید ولی همچنان مسلمان بمانید ؟شما چطور ادعا میکنید که گفته های دین تغییر میکند ؟گفته های دین که به جز گفته های قران نیست ایا شما میتوانید گفته های قران را تغییر دهید؟گفته های دین وقران ثابت هستند مگر درمواردی که توسط خود قران تغییر کرده باشند نظریه علمی ثباتی ندارد واماده فروریختن است ولی احکام دین وقران ثابت است برای همین است که مسلمین معتقدند که اسلامیکه چهارده قرن قبل امده هنوز کارامد است وقوانینش هم برای امروزه… مطالعه بیشتر»
اقای مرتضی طباطبایی عزیز اساتیدی که شما نام بردید وهرکدام را استاد سه تار دانستید نه استاد تنبک استاد سه تار بودنشان مسجل است اینها که نام بردید درعرصه سه تار شهرت استادی دارند ولی ممکن است یکی از سه وجهی که ملکیان گفته را نداشته باشند ولی وجه دیگر را دارند مثلا اگر یکی شاگرد تربیت نکرده ولی همکارانش اورا به استادی قبول دارند ودیگری هم اگر سبکش را نمیپسندند ولی شاگردانی تربیت کرده که موفق بوده اند مشکل شما اینست که زیاد به مسئله ریز شده اید مسئله سبک سه تار نوازی نیست اصل سه تار نواز بودن… مطالعه بیشتر»
حجت جانان گرامی؛نه بحث بنده و نه بحث آقای ملکیان، هیچیک ناظر به تفاوت تعبد با امور ذوقی همچون آموزش موسیقی نبود. همچنین اصل این مسئله که آیا تعبد، ویژگی بنیادین تدین هست یا نه، باید در جای خود بررسی شود و به نظرم با نقدهای جدیتر، اصل مدعای ایشان نیز بهتر خود را نشان می دهد. من اشاره ای داشتم به اینکه چرا استاد، از مثالهایی استفاده کرده اند که از دقتِ نظر ایشان بعید است. یعنی اولاً خود مراجعه به متخصص در حوزۀ امور موسیقی، ممکن است هیچیک از شروط سه گانه مد نظر استاد را نداشته باشد؛… مطالعه بیشتر»
دین همچین ادعاهایی نداره. قوانین خدا هم تغییر میکنه. این حرفا را از خودمون راجع به دین در بیاریم بعد جلوش موضع بگیریم که هنر نیست. کی گفته اگر قانون از طرف خدا باشه تغییر نمیکنه؟
جایگاه نظریه در علم با گفته های دین بسیار متفاوت است نظریه در دین یقینی نیست حدس وگمان است که بنا بران ازمون وخطا انجام میشود وعلم به پیش میرود وهرکجا نظریه فروریخت دنبال مطلب بعدی جایگزینی میروند اما دین جای ازمون وخطا نیست دین مدعیست از جانب خدا امده وگفته های دین گفته های خداست وقوانین واحکام دین قوانین واحکام خداست پس جای ازمون وخطا ندارد دین مدعیست که خطا دران راه ندارد ویقینی است برعکس نظریه که همواره به دیده تردید وشک به ان نگریسته میشود واماده فروریختن است
ما تو علم هم یه چیزی داریم به نام نظریه. نظریه هم ممکنه هیچوقت اثبات نشه، اما یه حدسی هس برای توضیح یه سری پدیده ها که طرفدارایی هم پیدا میکنه و مخالفایی هم داره.
اینکه نوشتم که اسلام فقاهتی مولانا واسلام اورا قبول ندارد برای اینست که طرفداران اسلام فقاهتی یک بام ودوهوا نباشند وبدانند که فرق است میان اسلام فقاهتی واسلامیکه مولانا معرفی میکند ومثنوی مولانا را فقط بعضی از نواندیشان دینی قران فارسی میدانند که انهم بصورت مبالغه است وگرنه سطوح بالای حوزه ومراجع وفقها هرگز چنین نمی اندیشند کسیکه خود را نواندیش دینی نمیداند خود را روشنفکر متدین نمیداند ومعتقد به اسلام سنتی است باید بداند در اسلام سنتی چنین دیدگاهی نسبت به مولانا وجود ندارد فقط فلسفه خواندهها ووحدت وجودیها ارادت خاصی نسبت به مولانا دارند چون عرفان نظری همه… مطالعه بیشتر»
[quote]اسلام فقاهتی مولانا واسلام او را قبول ندارد[/quote]
خب اسلام مولانا هم اسلام فقاهتی رو قبول نداره. شیعه هم سنی رو قبول نداره، سنی هم شیعه رو قبول نداره.
اما یه سؤال: اصلا کلمه تعبد از کجا اومده؟ کی گفته باید تعبد داشت؟ پیغمبر (ص) گفته باید تعبد داشته باشین؟ از چه کسی و چرا؟
جناب مرتضی طباطبایی تعبد در دین با امور ذوقی مانند اموزش سه تار تفاوت اساسی دارد شما ایا افرادی را که از زیر دست بقول شما اخوندها درامده اند را افراد موفقی میدانید ؟ که این موفقیت در افرادی که چنین نکرده اند نیست ؟ تفرق در نوع اموزش سه تار با اصولی که اموزش سه تار را اموزش سه تار میکند وبا اموزش تنبک فرق میگذارد متفاوت است همانطور که تفرق روبنایی را در گفتار روحانیون نیز میبینید وگاهی نیز مشکلات بسیار زیادی در نگاه وروش انان مشاهده میشود وحتی همدیگر را نیز گاها قبول ندارند ولی استاد ملکیان… مطالعه بیشتر»
سلام بیانات شورانگیز ایشان در پایان در باب لزوم وجود شرایط لازم و کافی برای تفسیر قرآن قابل تقدیر است.ولی متاسفانه بطور کامل به حل مسئله نمی پردازند و راه حلی ارائه نمی دهند که اختلافات کم تر شوند. بنظر میرسد روش خواندن قرآن خود بعنوان اولین و اساسی ترین مشکلات است که باید حل و فصل شود. کسانی ممکن است بگویند چون قرآن تدریجا نازل شده است باید به روایاتی که شان نزول و حوادث پیرامونی را توضیح میدهند استناد کنیم بعضی ممکن است روش دیگری بگویند… خود قرآن چه روشی را تعیین میکند یا بدان اشاره میکند؟ بنظر… مطالعه بیشتر»
مدیریت محترم سایت نیلوفر دوبار پاسخ نوشتم ولی متاسفانه نمیتوانم بفرستم فایل مربوطه نیز برایم قابل دریافت نیست
__
جناب حجت جانان بخش نظرات فعال است. شاید در ساعت خاصی به جهت ترافیک بالا اشکالی در دسترسی به سرور رخ داده است. لطفا نظرات خود را ابتدا در یک ویرایشگر متنی بنویسید و بعد اینجا کپی کنید، تا در صورت اشکال در اتصال به سایت متن تان از دست نرود.
* فایل pdf روزانه بارها دانلود میشود. اگر مشکل داشتید و نرم افزار اکروبات ریدر یا مشابه آن نصب دارید، بفرمایید فایل مصاحبه برایتان ایمیل شود.
برای بنده “والسلام” بمعنی “پایان پیام – بدرود” است و لاغیر.
شما اصطلاح “والسلام شد تمام” را منظور دارید…
مشتاق خواندن نظریات شما هستم.
زیبنده نیست که برای اثبات نظرمان به هر روشی متوسل شویم و مثلا بزرگانی چون مولانا را از دین خارج بدانیم. کسی که متفکران بزرگ ، مثنوی او را به نوعی تفسیر قرآن میدانند حتی آن را “قرآنی به لفظ پهلوی” خوانده اند. کسی که اشعارش «دنیل دایر» نویسنده ی انگلیسی را مسلمان کرد. (گفتوگوی«دنیل دایر» با خبرگزاری بینالمللیIQNA ) روشن ترین دلیل پایبندی جدی مولانا به اسلام، استناد و تکیه فراوان وی بر آیات قرآنی و احادیث است که مخصوصا در کتاب مثنوی دیده می شود. شماره مواردی که مولانا صریحا به آیه قرآنی استشهاد می نماید یا مورد… مطالعه بیشتر»
خوبی مومنان همین است که بدون رسیدن به توافق درباره پیشفرضهای اولیه و با بدیهی دانستن باورهای خود استدلال کرده و نتیجه را سخن حقی دانسته که آخرش والسلام است و تمام شد و حل شد و جز این نیست! این ره که شما می روید را بسی رفته اند و الان در ترکستان اندیشه به سر میبرند! از جمله دینانی و مصباح و داوری و سروش و …! کاش روزی برسد که همه کتابهایمان را کنار هم بگذاریم و بدانیم سخنی فوق سخن دیگری نیست.
سلاموقتش نمیشه که ملکیان کمی به جای رجز خوندن، حرفهاش را در مورد اسلام و شیعه جمع کنه و بزنه؟ بابا خسته شدیم بس که آفتابه لگن دست این جماعت روشنفکر خوانده شده دیدیم؛ تو را خدا برید سر اصل مطلب!!مثلن این آقای ملکیان اگر یک دهم این وقتی که گذاشته که چیز عبثی مثل یکی بودن دیانت و تعبد را ثابت کنه، ادله و نقدهاش بر عدم وجود خدای شخصی را بیان میکرد، بهتر نبود؟مشکلش با معاد چیه؟مشکلش و بیانش برای غیرعقلانی بودن نبوت محمد چیه؟ (من واقعن دوست دارم چنین چیزهائی را از زبان ملکیان و شسته رفته… مطالعه بیشتر»
سلام استاد محترم و امثال ایشان در جریان تلاش های انجام شده و شونده بی طرفانه امروزی برای اصلاح برداشت ها از قرآن نیستند و یا فرصت مطالعه آنها را ندارند.لذا بر مبنای برداشت های سنتی قدیمی که قدیما خودشان مطالعه کرده اند در باره قرآن قضاوت می فرمایند. بعنوان نمونه اصلاح برداشت اشتباه سیزده قرنه از “صلب و ترائب” در این سایت قرار دارد.(مقاله آقای افشین احمدپور) موارد بسیاری از این قبیل وجود دارند که نگاه خوشبینانه امثال ایشان را می طلبد.همواره راه اصلاح برداشت های اشتباه چندین قرنه رعایت “اتصال” آیات هر سوره بوده است که بسیاری بجهت… مطالعه بیشتر»
مصاحبه ای درس آموز و پربار است، که بسیار لازم می نمود و همت آقای نیکویی برای جمع آوری مجموعه انتقادات، و البته حوصله آقای ملکیان برای پاسخگویی به آنها، ارزشمند و درخور تقدیر است.جدا از اینکه پاسخها چقدر قوی هستند و می توانند پایان بخش منازعات باشند (به ویژه در بحث تعبد به عنوان گوهر اصلی تدین)، دو نکته دربارۀ این مصاحبه نظرم را جلب کرد؛ یکی دربارۀ مصاحبه کننده و دیگری دربارۀ مصاحبه شونده. نکتۀ اول اینکه به نظر من رسید که آقای نیکویی، همدلی بسیاری با مصاحبه شونده دارند، و پس از آنکه هر یک از اشکالات… مطالعه بیشتر»
سلام در آیه “و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون” فعل “عبد” به صیغه مبالغه نیست. علاوه بر دعوت به تفکر در آیات طبیعت کم نیست مواردی که قرآن به تفکر در آیات خود قرآن دعوت میکند و انتظار مقدس مآبی ندارد: وَالَّذِینَ إِذَا ذُکِّرُوا بِآیَاتِ رَبِّهِمْ لَمْ یَخِرُّوا عَلَیْهَا صُمًّا وَعُمْیَانًا (۷۳) فرقان مثلا خود قرآن تصریح دارد که ما از علم “روح” چیز زیادی به شما نداده ایم.پس قبول وجود “روح” از حداقل های ایمان اسلامی است. حس وجود پنهانی در خودمان را به عنوان “روح” پشتیبان این اعلام وجود روح در قرآن قرار میدهیم و به… مطالعه بیشتر»