تکیه گاه نیایش

علی هراتی: به دنبال گسست ما از سنت تاریخی و فرهنگ اسلامی ایرانی، به طور خود آگاه و ناخودآگاه، مقوله دعا و نیایش برای ما امری انتزاعی و فانتزی درآمده است که هیچ گره ی از مشکلات مان را باز نمی کند. البته مراسم های تشریفاتی و اجبارهای دولتی که به ضرب زور ما را به پای مجالس دعا می خوانند در این از خودبیگانگی بی تأثیر نبوده است. اصولا فرهنگ و مقوله فرهنگی، امریست که با آزادی و انتخاب آزادانه گره خورده است وگرنه با دستور های نظامی، با شکوه ترین و زیباترین دعاها و نیایش ها، لوث و تصنعی می شوند.

گاندی، ستاره معنویت سرزمین هند که خود را مسلمان، یهودی، مسیحی و هندویی می خواند و (خداوند) را در این همانی با (حقیقت) تصور می کند، نیایش را حیاتی ترین و خطیر ترین موضوع می دانست. به هیچ وجه، نیایش برای گاندی لقلقه و جنباندن بی روح و بی شوق لب و دندان نبود، بلکه این نیایش بود که اینقدر او را شارژ و با انرژی می کرد که می توانست به مبارزه اجتماعی و کار اقتصادی بپردازد. به اعتقاد گاندی اگر چه باید در تمام لحظه های زندگی به یاد خدا بود، ولی باید ساعت ها و اوقات مشخصی برای دعا و نیایش اختصاص داد که با حضور قلب و تمرکز ذهن، هر چه بیشتر کدورت های روزمرگی و خیالات مزاحم را کنار زد. (به کتاب “نیایش” گاندی ترجمه شهرام نقش تبریزی مراجعه شود)

گاندی می گوید: ((من بر این باورم که نیایش روح و جوهره مذهب است پس باید هسته زندگی هر آدمی تلقی شود چه، هیچ انسانی بدون مذهب نمی تواند زندگی کند… ما برای خدمت به همنوعان خود زاده شده ایم و نمی توانیم به درستی از عهده انجام این خدمت برآییم مگر اینکه کاملا بیدار باشیم. در سینه انسان، نبردی دائمی بین نیروهای ظلمت و نیرو های نور در جریان است و آن کس که لنگر و تکیه گاه امن نیایش را فاقد است قربانی نیرو های ظلمت خواهد شد…نیایش تنها وسیله مستولی ساختن نظم و آرامش و وقار بر امور روزمره ماست. اگر دل به حیاتی ترین امور بسپاریم و مراقبه از آن را پیشه خود سازیم، امور دیگر هم به خودی خود اصلاح می شوند. اگر یکی از زوایای مربع را تنظیم کنید، زوایای دیگر نیز به خودی خود منظم می شوند))( گاندی/خدا آن گونه که من می فهمم/ترجمه شهرام نقش تبریزی/ص ۶۶ و ۶٧)

به قول مولوی بزرگ چطور می شود با معشوق زمینی خلوت کرد و دنبال فرصت برای صحبت گشت؛ ولی صبح تا شب و شب تا صبح بیاید و بگذرد بدون اینکه با معبود و معشوق اصلی و آسمانی خلوت و صحبت کرده باشیم!! لذت نیایش واقعی، آن چنان لذتی را در جان انسان می نشاند، که دیگر در مقایسه با آن هیچ چیز دیگری در کامش شیرین نیست.

خلق بخفتند ولی عاشقان
جمله شب قصه کنان با خدا
گفت به داوود خدای کریم
هر کی کند دعوی سودای ما
چون همه شب خفت بود آن دروغ
خواب کجا آید مر عشق را
زان که بود عاشق خلوت طلب
تا غم دل گوید با دلربا

من اینجا گلچینی از دعای های کتاب مفاتیح الجنان رو که بوی خدا از آنها استشمام می شود و کمتر شک و شبهه ای در اصالت و مضامین آنها وجود داره و هم چنین فراسوی نزاع های مذهبی شیعه و سنی یا مسیحی و اسلامی، میتونه مورد استفاده همه قرار بگیره، انتخاب کردم. به امید اینکه، با چشم های شسته، دوباره به روح و روشنایی مستتر در این دعاها و نیایش ها دست پیدا کنیم.

گزیده دعا در مفاتیح الجنان:

دعای کمیل: اَللّهُمَّ  اِنّى اَسْئَلُکَ بِرَحْمَتِکَ الَّتى وَسِعَتْ کُلَّ شَىْءٍ

دعای نور: بِسْمِ اللهِ النُّورِ

دعای ماه رجب: یَا مَنْ أَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ [مِنْ‏] کُلِّ شَر

دعای ماه شعبان: اللهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْمَعْ دُعَائِی إِذَا دَعَوْتُکَ وَ اسْمَعْ نِدَائِی إِذَا نَادَیْتُکَ

دعاهای ماه رمضان:
یَا عَلِیُّ یَا عَظِیمُ یَا غَفُورُ یَا رَحِیم

اللهُمَّ أَدْخِلْ عَلَى أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ

دعای سحر: اللهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ مِنْ بَهَائِکَ بِأَبْهَاهُ وَ کُلُّ بَهَائِکَ بَهِیٌّ
دعای جوشن کبیر: اَللّهُمَّ  اِنّى اَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ یا اَللهُ یا رَحْمنُ یا رَحیمُ یا کَریمُ یا مُقیمُ یا عَظیمُ یا قَدیمُ یا عَلیمُ یا حَلیمُ یا حَکیمُ سُبْحانَکَ یا لا اِلهَ اِلّا اَنْتَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ خَلِّصْنا مِنَ النّارِ یا رَبِّ

دعای عرفه: اَلْحَمْدُ لله الَّذى لَیْسَ لِقَضآئِهِ دافِعٌ وَلا لِعَطائِهِ مانِع

دعای مناجات: اللهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الْأَمَانَ یَوْمَ لا یَنْفَعُ مَالٌ وَ لا بَنُونَ اِلّا مَنْ أَتَى اللهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ

دعای مکارم الاخلاق: اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ بَلِّغْ بِإِیمَانِی أَکْمَلَ الْإِیمَان وَ اجْعَلْ یَقِینِی أَفْضَلَ الْیَقِینِ وَ انْتَهِ بِنِیَّتِی إِلَى أَحْسَنِ النِّیَّاتِ وَ بِعَمَلِی إِلَى أَحْسَنِ الْأَعْمَال