نسبت تعقل، تعبد و تعصب

+سخنرانی دکتر عبدالکریم سروش تحت عنوان «نسبت تعقل، تعبد و تعصب»  + پرسش و پاسخ ۰ ۰ آرا ارزیابی شما نوشته های مرتبط:سروش: این‌که دین تعبّدی است، حرفِ غریبی استبه کجا چنین شتابان؟جایگاه دین در زمانه‌ی از دست رفتن واقعیتپرستش و پارساییروشنفکری دینی و مسئله تعبد و عقلانیتتبریک نوروزی عبدالکریم سروش

+سخنرانی دکتر عبدالکریم سروش تحت عنوان «نسبت تعقل، تعبد و تعصب»  + پرسش و پاسخ

۰ ۰ آرا
ارزیابی شما
صفحه‌آرایی کتاب و پایان‌نامه

این مطلب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید:

عضویت
اطلاع از
guest

30 دیدگاه ها
Inline Feedbacks
مشاهده همه ی نظرات
مرادی
مرادی
فروردین ۶, ۱۳۹۵ ۵:۱۳ ب٫ظ

سلام

جناب حجت جانان

بله البته.

عقل دوم “رشد” کرده است.دیدش وسیع تر شده است.عوامل بیشتری را دخیل کرده است…

بنده هم چیز بیشتری عرض نکردم.

والسلام

حجت جانان
حجت جانان
فروردین ۶, ۱۳۹۵ ۴:۱۶ ب٫ظ

خوب افای مرادی عزیز شما درشرایط تغییر کرده حرف عقل دوم را باید عمل کنید

مرادی
مرادی
فروردین ۶, ۱۳۹۵ ۱۰:۰۹ ق٫ظ

سلام

جناب حجت جانان

در این عبارت شما “در هر شرایطی باید به حکم عقل در ان شرایط وفادار باشیم وبه ان عمل کنیم “

وقتی شرایط فرق کند عقل اول با عقل دوم فرق دارد.منظور اصلی همین است.

والسلام

حجت جانان
حجت جانان
فروردین ۶, ۱۳۹۵ ۸:۲۴ ق٫ظ

اقای مرادی قرار بود شما بدیل عقل را معرفی کنید چه مرکزی به غیر از عقل میتواند تصمیم بگیرد وسره وناسره را خوب وبد را درست وغلط را مشخص نماید ؟اقای مرادی کسی از اتصال نمیترسد تکرار اتصال در کامنتهایتان بچه گانه شده است تا کی میخواهید ادامه دهید ؟ همه میدانند وتا اتصال نباشد تا گزارهها اتصال را رعایت نکنند عقل نمیتواند نتیجه گیری کند وحکمی دهد تا دیگران جوهر استدلالشان بخشکد اقای مرادی ریاضی تمام احکامش حکم عقلیست اگر ریاضی عقل را قبول نداشته باشد ۲ به اضافه ۲ مساوی ۴ نمیشود وای بحال محیط ومساحت مستطیل ومربع… مطالعه بیشتر»

مرادی
مرادی
فروردین ۶, ۱۳۹۵ ۴:۰۸ ق٫ظ

سلام در حوزه طبیعت بجهت گستردگی آیات آن و عدم دسترسی کامل ما به آنها برخورد عقلانی (حتی به کمک معیار متصل دیدن) ما با آنها با سعی و خطا همراه است لذا باید با “تواضع” – اذعان به امکان اشتباه – نیز همراه باشد. اما در جوزه شریعت چون آیات کتاب قرآن بتمامی در اختیار ماست برخورد عقلانی ما با رعایت اتصال آیات ما را به تذکر و درک لازم میرساند. در پیوند این دو حوزه با هم : برخورد صحیح با کتاب شریعت حتی میتواند ما را در فهم اتصال آیات طبیعت (فهم صحیح آن) نیز رهنمون باشد.… مطالعه بیشتر»

نیما
نیما
فروردین ۵, ۱۳۹۵ ۱۰:۵۷ ب٫ظ

از منظر درون مایه ای دینی نیز نظر مخالفان عقلانیت را به گزیده های ذیل از کتاب افسون زدگی دکتر شایگان جلب میکنم. یادآوری مجدد خالی از لطف نیست: … معیارهای عقلایی شناخت قادر به تحلیل حالات عرفانی نیستند زیرا این حالات در برابر مفهوم یکدست و یک معنا، منطق چندوجهی را قرار میدهند و در برابر اصل امتناع از جمع نقیضین، هم پارادوکس امکان اجتماع نقیضین را مطرح کرده و در مقابل موضوع ابژه های شناخت، الهیات سلبی را برابر مینهد ….. و بخصوص شیوه انکشاف آنها، تفسیر در معنای مانوس نیست بلکه انکشافی ست که در آن خود… مطالعه بیشتر»

نیما
نیما
فروردین ۵, ۱۳۹۵ ۱۰:۴۶ ب٫ظ

…بدون تکامل مدرنیته ای ما در مرحله کودکی مانده بودیم … و ماجرای مدرنیته حرکتی عظیم برای خلاصی بشر از قید قیمومیت مضاعف بوده: قدرت سیاسی و امر لاهوتی. (۲۵) …. رشد مدرنیته ما را از قید خودمحور پنداری تنگ نظرانه بینش های تئوکراتیک قدیمی رهانید …..هر تمدنی فقط وقتی خلاق ست که خودش را مرکز عالم تصور کرده و قادر به زایش منظومه ای معنوی باشد که هنر و علوم و شیوه های زندگی را به یک سان دربرمی‌گیرد. (۶۰) انسان مدرن این فرصت طلایی را دارد که در آن واحد شاهد دو حد نهایی زمان باشد. (۲۶۰) …..… مطالعه بیشتر»

مرادی
مرادی
فروردین ۵, ۱۳۹۵ ۷:۴۳ ب٫ظ

سلام جناب حجت جانان بنده هم باید از شما و امثال شما سئوال کنم که شما چرا از اتصال نفرت یا واهمه دارید؟ اینکه میفرمایید : ” عزیز مگر میشود عقل بدون در نظر گرفتن ارتباط گزارهها بدون در نظر گرفتن ذهن وعین واحتمال خطا و همه جوانب حکم دهد ؟ “ بله امکان دارد. پیدا شدن تئوری های جدید نشانه آنست. مثلا هندسه های نا اقلیدسی نشان دادند که ریاضیدانان حالات دیگری را ندیده گرفته اند یا تصور نمی کرده اند… دوست محترم شما یادنان رفته است که جکم دادید باید به عقل اعتماد کنیم.قریب به این مضمون. مسئله… مطالعه بیشتر»

حجت جانان
حجت جانان
فروردین ۵, ۱۳۹۵ ۶:۱۳ ب٫ظ

شما اقای مرادی واقعا از جان این اتصال چه میخواهید ؟ درقران وبیرون از قران وعقل وطبیعت وزمین وزمان تذکر میدهید اتصال را رعایت کنید!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! اخر برادر عزیز مگر میشود عقل بدون در نظر گرفتن ارتباط گزارهها بدون در نظر گرفتن ذهن وعین واحتمال خطا و همه جوانب حکم دهد ؟ عقلا وقتی حکم میدهند همه جوانب در نظر گرفته میشود برای همین است که جوهر استدلال طرف مقابل در برابر حکم عقلی میخشکد دوست عزیز ریاضی را چرا قاطی این مسایل میکنید ؟ ریاضی به شما میگوید به حکم عقل گوش ندهید ؟ ریاضی خودش استدلالات عقلانیست این چه… مطالعه بیشتر»

مرادی
مرادی
فروردین ۴, ۱۳۹۵ ۸:۲۹ ب٫ظ

سلام

جناب حجت جانان

بنده قبلا هم عرض کردم که درست است عقل تنها “وسیله” ماست ولی این وسیله ناتمام است.

برای جلوگیری از اشتباهات عقل باید رعایت پیوستگی کرد.معیار رعایت پیوستگی کمک به عقل است…

اگر یک تئوری عقلانی بما دادند باید ببینیم با این تئوری آنچه که میدانیم یا می بینیم بهم متصل میشوند یا نه…این بازبینی و کلیت بخشی است که آن تئوری را پیش می برد…

والسلام

مرادی
مرادی
فروردین ۴, ۱۳۹۵ ۸:۱۹ ب٫ظ

سلام جناب حجت جانان شما هنوز هم میفرمایید که “به عقل اعتماد میکنیم “ دوست عزیز خود اعتماد به عقل هم فرو ریخته است. پیشنهاد میکنم به کتاب ساده ای در منطق ریاضی مراجعه کنید.از جمله “برهان گودل و حقیقت و برهان” از انتشارات مولی ترجمه دکتر اردشیر. چرا میگویید دلایل فرو ریخته اند و در ادامه میگویید “به عقل اعتماد میکنیم” دوست محترم ما از عقل باید مانند یک “وسیله” استفاده کنیم و بدانیم که این وسیله خودش هم “رشد” میکند. امروزه ثابت میشود عقل با آزمومن و خطای مدام حرکت میکند. رعایت پیوستگی و کلیت بخشی به آنچه… مطالعه بیشتر»

حجت جانان
حجت جانان
فروردین ۴, ۱۳۹۵ ۷:۱۴ ب٫ظ

اقا عبدالله گرامی از بی دلیلی اعتماد به مدرنیته وعقل گفتید دوست عزیز به عقل اعتماد میکنیم چون گزینه دیگری نداریم وقتیکه دین به ما عرضه میشود گزارههای دینی به ما عرضه میشود این عقل است که باید ما بین دین و نا دین ویا دین وخرافه فرق گذارد عقل تنها سلاح ماست واینکه نوشتید که متکلمین وفلاسفه دلیل عقلانی برای اثبات اورده اند ولی بعضی ها انرا نمپذیرند دقیقا موضوع همینجاست ان ادله ای که متکلمین وفلاسفه اورده بودند فرو ریخته است استاد ملکیان بیست و دو سال پیش کلاسهای اثبات وجود خدا برگزار میکرد اما حالا خود ایشان… مطالعه بیشتر»

جواد الف
جواد الف
فروردین ۴, ۱۳۹۵ ۵:۴۸ ب٫ظ

با سلام و بهترین شادباش های نوروزیT فکر کنم اگر در آیات قرآن از ریشه [b]عبد[/b] و [b]سلم[/b] تامل کنیم و به تفاوت بین: الف) فعل «عَبَدَ» (مثل فَعَلَ)، و ب) فعل «أَسْلَمَ» (مثل أَفْعَلَ) خوب دقت کنیم ابهامات کمتر شود. ا[b]لف) فعل «عَبَدَ»[/b] در الف فرد عابد به entity یا چیزهایی که برایش مقدس است علاقه بسیار ویژه ای دارد برای آن احترام بسیار ویژه ای قائل است و آن را پرستش و ستایش می کند (worship)- شامل اله ها (خدایگان)، خورشید، ماه، لات، عزی، منات، مناف و غیره. برای مثال عبدالمطلب که تا مرگش رئیس محبوب خاندان قریش… مطالعه بیشتر»

عبدالله
عبدالله
فروردین ۴, ۱۳۹۵ ۴:۴۰ ب٫ظ

من خود پاسخ های سروشاز جمله بی دلیلی حقیقی اعتماد به مدرنیته و عقلو اینکه عقل را در میان عقلا میتوان شناخت، نه هر کس واحد به زعم خودش در کنج خانه موافقمو اینکه متکلمین و فلاسفه دلایل عقلانی برای دین مطرح کرده اند، و دیگر این حرف که دلایلشان برای بعضی ها قانع کننده نبوده، فرق دارد با اینکه اساسا دلیل آوری برای مسائل دینی بیهوده باشد، دوستان گویا خیلی در بندِ فلاسفه نسبی گرا شده اند، و کلا یقین برایشان بی معنا شده، که انقدر از بی دلیلی سخن می گویند. با محمد جواد بیشتر موافقم، که زمینه… مطالعه بیشتر»

محمد جواد
محمد جواد
فروردین ۴, ۱۳۹۵ ۸:۱۷ ق٫ظ

در مورد کامنت آقای محمدرضا نکته ای را باید بگویم :اینکه نظر کسی ما را قانع می کند یا نه بستگی به “گرایش” ما دارد و این نظر بنده نیست بلکه پوپر در مقاله ای به عنوان “جهان گرایش ها” آنرا توضیح می دهد.یعنی قبل از اینکه کسی چیزی را قبول کند و یا او را قانع کند (حتی استدلالی باشد) باید دید که علایق او ، انتظارات و حالات درونی و خلق و خوی او چگونه بوده و هست و این موارد روانشناسانه گرایش اصلی شخص را (حتی اندیشمندان را) تعیین می کند و این یعنی روانشناسی مقدم بر… مطالعه بیشتر»

دریا
دریا
فروردین ۳, ۱۳۹۵ ۴:۳۸ ب٫ظ

بنام خدانمیدانم آقای دکتر سروش این سخنرانی را برای آزمایش افکار عمومی جامعه ما انجام داده است که متوجه شود انتقادی هم نسبت به نظرات ایشان میشود یا نه !شاید ایشان میخواهند میزان سادگی جامعه ما را مورد آزمایش قرار دهند که همانطور که در متن سخنرانی هم بود ” مطالب با زبانی بسیار ساده بیان شد ولی اگر شما هم به سادگی آن را بپذیرید بسیار سادگی کرده اید “.الگو قرار دادن اعمال و رفتار عقلا و اعتماد به آنان هنگامی درست است که عقلای مورد نظر مانند ابن سینا , میرداماد , مولوی و غیره در جامعه ای… مطالعه بیشتر»

محمدرضا
محمدرضا
فروردین ۳, ۱۳۹۵ ۹:۰۶ ق٫ظ

چندی قبل که استاد ملکیان مقوله عقلانیت و تعبد را مطرح کردند ، کسان بسیار بودند که در نقد ایشان گفتند و نوشتند اما هیچ یک مرا قانع نکرد. از انجا که بنده نیز دل در گرو دینداری منطبق با عقلانیت دارم لحظه شماری کردم تا پاسخ های بهتری به بیانات استاد ملکیان بشنوم. به عنوان یک علاقه مند به دکتر سروش منتظر ماندم تا نقد ایشان نیز منتشر شود چرا که گمان می بردم پاسخ به استاد ملکیان از بزرگمردی چون دکتر سروش برمی آید.اما متاسفانه نقد دکتر سروش هم … به یاد کتاب “ایمان یا بی ایمانی ”… مطالعه بیشتر»

ali
ali
فروردین ۱, ۱۳۹۵ ۸:۱۱ ق٫ظ

با توجه به اینکه در حال حاضر دینداران سنتی مخالف رقصیدن و موسیقی هستند.نظرات روشنفکران دینی در این زمینه چیست؟لطفا در این مورد هم در سایت مطلب بگذارید. جواب دینداران سنتی به مقوله موسیقی و رقص اینگونه است:این‌که چرا این کارها (رقص و موسیقی) در حالت عادی حرام و ممنوع‌اند، به این دلیل است که ضررشان خیلی بیش‌تر از فایده‌شان است مگر تریاک و هرویین و کراک و شیشه باعث نشاط و شادی نیستند؟! آیا نشاط و شادی رقص و موسیقی قابل مقایسه است با نئشگی و حس و حالی که مواد مخدر به انسان می‌دهد؟ پس چرا از مواد… مطالعه بیشتر»

امیر
امیر
اسفند ۲۷, ۱۳۹۴ ۸:۲۱ ق٫ظ

با این استدلال‎های استاد مشکل داشتم ولی به هر حال استاد گرامی موفق باشید.

علیرضا
علیرضا
اسفند ۲۷, ۱۳۹۴ ۶:۵۶ ق٫ظ

نکته‌ای که در این سخنرانی نظرم را جلب کرد، بحث اعتماد بود که بسیاری از کارهای ما از روی اعتماد است، و در مورد دین هم اعتماد ما، اعتماد به هرکسی محسوب نمی‌شود، بلکه اعتماد ما بر پایه و اساسی استوار است که دلایلش را استاد در سخنرانی فرمودند . اما سؤال اینجاست که چرا استاد محترم اطمینان و اعتماد کامل به پیامبر ندارند؟ منظورم این است که چرا در مورد بحث‌هایی مانند دیه و ارث زن، قتال با مشرکان، شلاق زدن و … به قرآن و پیامبر اعتماد نمی‌کنند و سعی می‌کنند که آنها را به گذشته مربوط کنند… مطالعه بیشتر»

محسن ص
محسن ص
اسفند ۲۶, ۱۳۹۴ ۱۲:۵۹ ب٫ظ

[quote name=”حجت جانان”]پیروی از جمعی عقلا در صورتی تعبد نیست که ان عقلا در مورد فوق ادله عقلانی داشته باشند نه اینکه ان عقلا هم بدون دلیل عقلانی اعتقاد داشته باشند وخود انها تعبدی پذیرفته باشند علم تعبد ندارد چون گزارههای علمی قبلا اثبات شده اند وقابل تجربه وازمایش هستند منظور از پذیرش تعبدی فقط فرد مورد نظر نیست بلکه خود موضوع است که ظرفیت اثبات عقلانی داشته باشد در مورد دین مشکل شریعت نیست شریعت عبادی منظور نیست شاکله دین و چهارچوب اصلی ان مورد سوال است ادله اثبات خدا فرو ریخته برهان نظم وبرهان علیت و…. خذشه پذیر… مطالعه بیشتر»

سید ابوالقاسم
سید ابوالقاسم
اسفند ۲۳, ۱۳۹۴ ۲:۴۲ ب٫ظ

باسلام؛ به عنوان کسی که حدود ۳۰ سال مباحث شفاهی استاد را پی گیری می کنم باید بگویم از نظرم یکی از نقاط بارز ایشان که عملی بسیار نیکویی است اینکه فهم خود از موضوعات را سریعا” و با شفافیت عرضه می کنند و با دیگران درمیان می گذارند. وظیفه دانستم تا شاکر و قدران باشم.

علی .
علی .
اسفند ۲۳, ۱۳۹۴ ۲:۴۰ ب٫ظ

سلام عزیزان ! سپاسگزارم برای زحمات و سعی تان احساس م را بیان می کنم؛ چه زیبا ! چه روان روشن شفاف هنرمندانه ، آقای سروش مفاهیم بلند و نزدیک هم ـ که در درک در فهم آنها امکان اشتباه خطا و فریب وجود دارد ـ را با باریکی و نازُکی، با دقت با ظرافت با منطق از هم جدا می کند؛ با رسایی به شیوایی بیان می کند تجزیه و تحلیل می کند؛ آسیب‌شناسی ( Pathology ) می کند ؛ ( Etiology ) سبب شناسی می کند ـ آدمی می آموزد چگونه خود را خویشتن را وارسی بازبینی مرور… مطالعه بیشتر»

مرادی
مرادی
اسفند ۲۲, ۱۳۹۴ ۴:۰۷ ب٫ظ

سلام

جناب ناشناس

کسی نگفت نباید از عقل استفاده کرد بلکه از عقل برای درک پیوند ها باید استفاده کرد و متقابلا پیوند ها عقل را رشد میدهند…

این عقل متواضع مانع میشود از اینکه در هر زمینه جدایی و عدم ارنباط بوجود آید…از ندیده گرفتن آیات و گسستگی ها محفوظ میدارد…

ما را در مقابل شعبده بازانی که ارتباطات را کتمان میکنند در امان نگه میدارد…

والسلام

ناشناس
ناشناس
اسفند ۲۲, ۱۳۹۴ ۱:۵۴ ب٫ظ

این که عقل فروریخته و دیگر نباید از آن استفاده کرد چون کامل نیست مغلطه ای است به نام کمال تحصیل نشدنی. یعنی شما عیب یک شق را نشان می‌دهی اما جایگزین بهتری برای آن در نظر نداری. درست است که عقل کامل نیست ولی تنها راهی است که ما را مانع از باور به هر جیزی می‌کند.

مرادی
مرادی
اسفند ۲۲, ۱۳۹۴ ۱:۴۵ ق٫ظ

سلام

دوست عزیز حجت جانان

اگر “ادله اثبات خدا فرو ریخته برهان نظم وبرهان علیت و…. ” بخاطر اینستکه خود “عقل” فروریخته.

عقل ناتمامیت خود را اثبات کرده است.

چیزی که باقی مانده “متصل بودن” است.

عقل با رعایت “اتصال و ارتباط” راه خود را طی میکند.

عقل در سعی و خطای مدام برای درک ارتباطات و اتصالات است.

والسلام

سعید
سعید
اسفند ۲۱, ۱۳۹۴ ۱۱:۲۳ ب٫ظ

سخنرانی ضعیفی بود. با نظرات ۱ و ۲ کاملا موافقم.

نیما
نیما
اسفند ۲۱, ۱۳۹۴ ۷:۰۵ ب٫ظ

دوستان چکیده ای از سخنرانی را نیز درج کنند لطفا

مجتبی
مجتبی
اسفند ۲۱, ۱۳۹۴ ۳:۰۹ ب٫ظ

استاد عزیزم، پیر شده ای…
سرت سلامت باد!
…و من همچنان دوستت میدارم.

حجت جانان
حجت جانان
اسفند ۲۱, ۱۳۹۴ ۱۱:۱۵ ق٫ظ

پیروی از جمعی عقلا در صورتی تعبد نیست که ان عقلا در مورد فوق ادله عقلانی داشته باشند نه اینکه ان عقلا هم بدون دلیل عقلانی اعتقاد داشته باشند وخود انها تعبدی پذیرفته باشند علم تعبد ندارد چون گزارههای علمی قبلا اثبات شده اند وقابل تجربه وازمایش هستند منظور از پذیرش تعبدی فقط فرد مورد نظر نیست بلکه خود موضوع است که ظرفیت اثبات عقلانی داشته باشد در مورد دین مشکل شریعت نیست شریعت عبادی منظور نیست شاکله دین و چهارچوب اصلی ان مورد سوال است ادله اثبات خدا فرو ریخته برهان نظم وبرهان علیت و…. خذشه پذیر شده اند… مطالعه بیشتر»

30
0
دیدگاه خود را با نویسنده و خوانندگان در میان بگذاریدx