حجاریان، نماد شکست خشونت

حسین پایا: ورود واژه اصلاحات به فرهنگ سیاسی ایران، سرمشق تازه‌ای پدید آورد و جهان سیاست را در ایران با تجربه‌ای تازه و زایا آشنا کرد. دورانی از سیاست که با اصلاحات آغاز شد به‌وضوح با سیاست در معنای سنتی، تفاوت و تمایزی بارز دارد. مبدعان و طراحان اصلاحات در ایران نیز نسل تازه‌ای از سیاست‌ورزان هستند که از سیاست‌مداران سنتی…

حسین پایا: ورود واژه اصلاحات به فرهنگ سیاسی ایران، سرمشق تازه‌ای پدید آورد و جهان سیاست را در ایران با تجربه‌ای تازه و زایا آشنا کرد. دورانی از سیاست که با اصلاحات آغاز شد به‌وضوح با سیاست در معنای سنتی، تفاوت و تمایزی بارز دارد. مبدعان و طراحان اصلاحات در ایران نیز نسل تازه‌ای از سیاست‌ورزان هستند که از سیاست‌مداران سنتی بسیار متمایزند.

 

این نسل نه‌تنها از کوران حوادث پیش و پس از انقلاب تجربه‌ای گرانبار کسب کرده است، بلکه پشتوانه دانش نظری و ذهنی باز و انتقادی نیز در سیاست دارد؛ مجموعه‌‌ای پیچیده و درهم‌تنیده از دانش و تجربه در این نسل، آنان را ممتاز می‌کند. احساس مسئولیت برای رفع بحران و توانایی در حل مسئله و افق‌گشایی و رهایی‌بخشی از بن‌بست‌های سیاسی از ویژگی‌های نسل مبدع اصلاحات است.

ممتازترین شخصیت این نسل و ازجمله معماران برجسته اصلاحات، دکتر سعید حجاریان است. او تجربه‌های عملی و زیسته خود از توفان وقایع سیاسی در ایران را با نگاهی درجه دوم و تحلیلگرانه از بوته بررسی نظری می‌گذراند. ازاین‌رو، فعالیت‌های گروه‌های چریکی پیش از انقلاب، تجربه انقلاب، تعارض‌های سیاسی، خشونت گروه‌های سیاسی، وقوع جنگ هشت‌ساله، برآمدن دولت سازندگی و… همه در ذهن پویا و مسئله‌یاب حجاریان، زمینه‌ساز نظریه‌پردازی و درس‌گرفتن از هر رخداد خرد و کلان در صحنه سیاست است. برای او سؤال مهمی که از پس این وقایع جوانه زد، این بود:

چگونه در سیاست می‌توان به جای خشونت و حذف و دشمن‌انگاری، زمینی برای فعالیت و رقابت در چارچوب‌های معین حقوقی و قانونی در قالب احزاب معنادار فراهم کرد؟ ایده تأسیس مؤسسه مطالعات استراتژیک، از تأمل برآمده در برابر حوادث سیاسی در ایران و جست‌وجوی راه‌حل‌هایی برای عبور از بحران‌های سیاسی در ذهن حجاریان شکل گرفت. با محوریت او و دعوت از صاحب‌نظران، مسئله توسعه سیاسی، به‌عنوان موضوعی شاخص و مهم در دستور کار مؤسسه قرار گرفت. محصول مطالعات و پژوهش‌ها که با همت و نظریه‌پردازی او سامان می‌یافت و به جمع‌بندی می‌رسید، زمینه‌ساز و برسازنده دولت اصلاحات و آغاز‌گر دوران نوینی در تاریخ سیاسی ایران شد.

معمار توسعه سیاسی و زمینه‌ساز اصلاحات در ایران، جهدی بسیار و شوقی سرشار داشت تا ایران را از بن‌بست‌های تاریخی خود که گره بر جبین سیاست می‌اندازد، بیرون آورد. آهنگ تلاش او از حد طاقت مخالفان توسعه سیاسی و اصلاحات افزون بود. او که بیشترین خواستش از اصلاحات و توسعه سیاسی، مهار خشونت و حذف آن از صحنه سیاسی ایران بود، از آفتی که درصدد حل و رفعش بود، اما ریشه‌دارتر از آن بود که می‌پنداشت، آسیبی جدی خورد و به آن گرفتار آمد؛ ستایشگران خشونت، از منادی رفع خشونت با ترور و شلیک گلوله انتقام گرفتند. غافل از آنکه اصلاحات و توسعه سیاسی، خط‌مشی پژوهشی و برنامه‌ای است که در قیاس با گذشته در وجدان عمومی نقش بسته و نمی‌توان آن را با حذف شخص، از ضمیر عمومی بیرون راند و نابود کرد.


ترور دکتر حجاریان مقارن بود با فشار رو به ازدیاد بر اصلاحات و بحران‌سازی، تا دولت اصلاحات از هدف توسعه سیاسی دست بردارد. وجدان بیدار عمومی و خواستار اصلاحات، پس از ترور یکی از متعهدترین و دانشورترین فرزندان برومند این کشور، یکپارچه برای سلامتی‌اش دست به دعا برداشت. تقدیر الهی حجاریان را برای ملت ایران و راهی را که برای توسعه می‌جوید – که فقط با اصلاحات پیمودنی است – حفظ کرد. جسم چالاکش از تحرک بازماند، اما همچنان روح و ذهنش برای اصلاحات در پویش و تکاپوست. حجاریان در دوران عسرت اصلاحات با بیان اینکه اصلاحات مُرد، پس زنده‌باد اصلاحات، با آینده‌نگری ژرفی پرده از پویه‌های اصلاحات برداشت. اصلاحات هرچند مانند بدن رنجور حجاریان ممکن است به‌ظاهر از فعالیت باز ایستد، اما مانند ذهن زایای او هر دم در اشکال تازه برخاسته از تجربه‌های قبلی خود، در حال افق‌گشایی برای عبور از بحران‌های سخت سیاسی است. چنان که در انتخابات هفتم اسفند، اصلاحات چنین نقشی را ایفا کرد.

حیات سرافراز حجاریان پس از خشونت کور و ترور جاهلانه، به‌راستی نماد شکست خشونت است. سالگرد ترور دکتر حجاریان، همواره باید فریادی بلند علیه خشونت و شکست پرهزینه شیوه‌های بنا‌شده بر خشونت محسوب شود و همچنان باقی بماند. حجاریان که ققنوس‌وار از بدن آسیب‌خورده‌اش دوباره سر برآورده، اکنون نماد و پیام زنده‌ای است که آشکار کرد، خشونت‌ورزی نه نشان قدرت بلکه نشانه ضعف و جُبن و ترس از مردم است. مردمی که قدرت زمین سیاست‌ هستند و هرچه بیشتر از مسیر اصلاحات و توسعه سیاسی توانمندتر و شجاع‌تر شوند، نظامی قدرتمندتر در عبور از بحران‌ها در تلاطم‌های سیاسی می‌آفرینند. از خداوند می‌طلبیم سلامتی معمار توسعه و اصلاحات سیاسی ایران و دلسوز جمهوریت را افزون کند. امیدوار باشیم که اگرچه سلامتی حجاریان قربانی شد، اما بتواند عامل نیرومندی باشد که خشونت در ایران شرم پیشه کند و خشونت پرهیزی به عرفی دائمی در سیاست ایران بدل شود.

 

منبع: شرق 

۰ ۰ آرا
ارزیابی شما
صفحه‌آرایی کتاب و پایان‌نامه

این مطلب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید:

عضویت
اطلاع از
guest

6 دیدگاه ها
Inline Feedbacks
مشاهده همه ی نظرات
جواد الف
جواد الف
فروردین ۱۰, ۱۳۹۵ ۱۱:۴۰ ق٫ظ

با سلام فکر کنم “حجاریان نماد شکست دکترهای عبدِ فلز و فلاکت و بیچارگی مردم ایران”، تیتر مناسب تری باشد! عبدِ فلزانی که پز طلایی بودن فلز خود را به رقیب نقره ای می دهند! علی مطهری فرزند معلم انقلاب پس از ۳۷ سال اصلاحات در شیراز با خشونت سازمان یافته حزبی از نوع مسلحش زخمی می شود… و اما معلوم نیست چرا این همه گاندی های متوهم [b]پیروزی صلح و اصلاح[/b] هنوز اروپا و آمریکا را ول نمی کنند و فرصت چشیدن طعم شیرین صلح و اصلاح را از خود دریغ می کنند! بر عکس روز به روز به… مطالعه بیشتر»

حمید
حمید
اسفند ۲۸, ۱۳۹۴ ۴:۲۸ ب٫ظ

این آقای حجاریان همان کسی است که پس از وقایع سال ۸۸ آمد در تلویزیون و همه کاسه و کوزه را سر علوم انسانی غربی شکست و بهانه را به دست جزم اندیشان داد تا ساز علوم انسانی به اصطلاح اسلامی را کوک کنند

جوینده
جوینده
اسفند ۲۵, ۱۳۹۴ ۷:۱۶ ق٫ظ

عاری بودن مقاله از استدلال؛شان سایت علمی را تنزل می بخشد.

مرادی
مرادی
اسفند ۲۵, ۱۳۹۴ ۲:۳۱ ق٫ظ

سلام

در توضیح نظر قبلی باید عرض کنم که البته اگر دسیسه های قدرتمندان در کار نباشد دموکراسی ابزار مفید و لازم است.در جوامع با جمعیت های بزرگ همان وسیله شور و مشورت در جمعیت های کوچک قدیم است.

اما امروزه اگر دست قدرتمندان بیافتد آنرا وسیله موجهی برای ابقای قدرت خودشان مهندسی میکنند.

والسلام

مرادی
مرادی
اسفند ۲۵, ۱۳۹۴ ۲:۱۷ ق٫ظ

سلام محال است قدرتمندان با دموکراسی و انتخابات از منافع خود بگذرند و به دیگران فرصت رشد دهند. محال است با استفاده از قدرت و ثروت خود رشد دیگران را باعث و بانی شوند. قدرتمندان همواره قدرت خود را توسط دستگاههای تبلیغاتی گسترده سنتی شرعیت ظاهری بخشیده اند. هرگز اجازه تحرک و آگاه سازی گسترده رسمی به دیگر تریبون ها نخواهند داد. هر وقت احساس کنند تریبونی در میان مردم نفوذ کرده و ممکن است موجب وحدت آنها شود ابتدا به خشونت حداقلی و ظریف متوسل میشوند اگر موفق نشدند به خشونت های بزرگ و بیرحمانه متوسل میشوند. تا خشونت… مطالعه بیشتر»

نیما
نیما
اسفند ۲۴, ۱۳۹۴ ۸:۱۵ ب٫ظ

….
من به اندازه ی یک ابر دلم می گیرد
وقتی از پنجره میبینم حوری
-دختر بالغ همسایه
پای کمیاب ترین نارون روی زمین
فقه می خواند …..

شاید ما هم دلمان میگیرد وقتی که میبینیم مصلحان اسبق نیز هرکدام بنحوی و بطرزی مصادره بمطلوب گشته و غیرمستقیم در خدمت قدرت پا رکاب گشته اند.
پارسال که مصاحبه ای از حجاریان میخواندم میگفغت که مشغول فقه خوانی و تفقه و …. ست

6
0
دیدگاه خود را با نویسنده و خوانندگان در میان بگذاریدx