برهان نظم به مثابه برهان وجودی
علی هراتی: ما معمولا برهان نظم را به مثابه یک استدلال منطقی با مقدمات و حد وسط و نتیجه با همه جدل و نزاعهای کلامی تصور می کنیم، اما در اینجا، خواهان این هستم که به این برهان، نه به مثابه برهان آن چنان که در سنت متافیزیک فلسفی گفته…
فلسفه طالب رهروی یا گمگشتگی؟
محمدسعید حناییکاشانی و میلاد نوری: دیروز تصویری از کتاب حقیقت و زیبایی: درسهای فلسفۀ هنر از بابک احمدی را در جایی دیدم، یاد سخنی از او در «پیشگفتار» کتابش افتادم که از سالها پیش یادداشت کرده بودم و در فکر نوشتن کتابی در پاسخ به آن و شرحی بر تعریف…
تاملاتی دربارهی معاد
علی هراتی : درباره معنای خلود در عذاب، در حال حاضر صحبتهای متفاوتی شده است. در این مورد اگر بخواهیم دو شخص را بهعنوان نماینده دو جبهه روحانیت سنتی و روشنفکر نواندیش معرفی کنیم یکی آقای ناصر رفیعی است یکی آقای عبدالحمید ضیایی. آقای رفیعی همانند حداکثر قریب بهاتفاق تفکر…
در ستایش شور و احساس
|علی هراتی| آیا ماهیت انسان، عقلانیت بعلاوه و بهضمیمه احساس است یا اینکه درنهایت عقلانیت و احساس یک جوهر را تشکیل میدهند و به قول فیلسوف کانتی کییرکگوری معاصر، جناب یاسپرس: ((به یک معنی، خرد عشق است و نیروی خود را همانا از عشق میگیرد)) آیا ماهیت انسان، عقلانیت بعلاوه…
در ستایش یقین
|علی هراتی| من یقین دارم، شک و تردید در کنار یقین و اطمینان معنا دارند. بهعبارتدیگر، اگر در منظومه یک نظام فلسفی یا الهیاتی هیچ جایی برای یقین وجود نداشته باشد، این نظام فکری با خود در تعارض است. من یقین دارم یقین ریاضیوار تنها قسم یقین ممکن نیست. …
متن محوری یا معنا محوری
علی هراتی: متن محوری، آنچنان که تا به حالا در فرهنگ و تمدن ما وجود داشته است، دیگر نمی تواند دربرابر هجوم مسئلهها و معضلها عصر جدید طاقت بیاورد. به نظرم، دکتر سروش و مجتهد شبستری حق داشتند که سعی می کردند یک مقدار این متافیزیک سنگین را سبک کنند.…
الاهیات وارونه در واکنش با واقعیت شر
|علی هراتی| الاهیات وارونه در واکنش با واقعیت شر( پاسخ به نوشته: الاهیات سینوی، طنز الاهیاتی و معضلِ شر) در الهیات و خداشناسی سنتی، در برابر موضوع شر، سعی بر این بوده است که در عین حفظ تعالی و حرمت حقیقت الوهی، واقعیت شر در جهان هم قابلتوجیه باشد. اما…
همدلی با معاد قرآنی
علی هراتی: حقیقت آن است که مرگ واقعیت تکان دهنده و هول انگیز زندگی است. اما درعرف جامعه مذهبی خیلی وقت ها طوری از زندگی پس از مرگ صحبت می شود که انگار خیلی موضوعی معمولی و سرراست است و مانند دو دوتا چهارتا روشن است. در صورتی که اگر…
نقدی بر تلقی خداوند در پروژه عقلانیت و معنویت ملکیان (شماره ٢)
علی هراتی: استاد بزرگوار، مصطفی ملکیان در سخنرانی اخیرشان در کردستان، پروژه عقلانیت و معنویتی را که مطمح نظر دارند به طور خلاصه و مختصر معرفی کردند. رئوس مطالب ایشان عبارت اند از: ۱. انسان در نیاز های مادی و فیزیولوژیک منحصر نمی شود. / ٢. نیاز های معنوی انسان…
انتقاد به تلقی خداوند در روشنفکری دینی سروش و پروژه عقلانیت و معنویت ملکیان
علی هراتی: دکارت شاخص ترین کسی است که ادعای فلسفه بدون پیش فرض آورد ولی بعدها با فلسفه های پدیدار شناسی هرمنوتیک مشخص شد این ادعا اشتباه است. پیش فرض ها صرفا مانع تفکر راستین نیستند بلکه گاهی وقت ها پیش فرض ها رشد دهنده تفکر هستند. گادامر می گفت…
“قیاس ناپذیری پارادایم ها” یا “شکاف پر ناشدنی میان قلمرو ها”
علی هراتی: جناب استاد بیژن عبدالکریمی در جایی از قیاس ناپذیری پارادایم های تفکر متافیزیکی و تفکر دینی عبری _یهودی سخن گفتند و در جایی از جناب استاد عبدالکریم سروش انتقاد کردند که عرفان ایشان به صورت اتفاقی و دلبخواهی با تفکر فلسفی دکارتی و کانتی ضمیمه شده است و…
حضور و غیبت امر الهی
علی هراتی: در دوره های تاریخی متفاوت و حتی در فصل های مختلف زندگی هر کس، امر متعال و قدسی حضور و غیابی دارد که محاسبه پذیر و پیش بینی پذیر نیست. این تفسیر الحادی نیست بلکه برعکس گویای این نکته است که ما انسان ها تعیین کننده همه چیز…
سخنی درباره حجت الهی
علی هراتی: توی عرفان به اصطلاح اسلامی، ایده هایی هست مثل “انسان کامل”، قطب” و توی کلام به اصطلاح اسلامی ایده هایی هست مثل “عصمت” و “علم به غیب الهی”. به اعتقاد من، به صرفا اینکه این اصطلاح ها توی قرآن نیامده دلیل بطلان و اشتباه شان نیست. الله همان…
تکیه گاه نیایش
علی هراتی: به دنبال گسست ما از سنت تاریخی و فرهنگ اسلامی ایرانی، به طور خود آگاه و ناخودآگاه، مقوله دعا و نیایش برای ما امری انتزاعی و فانتزی درآمده است که هیچ گره ی از مشکلات مان را باز نمی کند. البته مراسم های تشریفاتی و اجبارهای دولتی که…