استاد محمد مجتهد شبستری با انتشار یادداشتی به جمع‌بندی خود از مجموعه مقالات پانزده‌گانه‌ی “قرائت نبوی از جهان” پرداخت.  دکتر شبستری در این نوشتار آیات قرآن را به سه بخش تقسیم کرده است که هر کدام گونه‌ای از فهم است؛ بخش اول فهم جهان طبیعت است. بخش دوم فهم کنش‌گری‌های…

محمد مجتهد شبستری: پیشتر گفته ­ام قرآن براساس «فهمی تفسیری» از حوادث و تحولات جهان به مثابه افعال خداوند شکل گرفته است و قرآن «فهم» است و نه اِخبار از واقعیات عالم خارج و نیز گفته ­ام این پیامبر اسلام است که این فهم را اظهار می­ کند و سخن…

 انسانیّت کلام قرآنی و حقیقت تجربه محمدی تاریخ انتشار ۱۳/۳/۱۳۹۲ محمد مجتهد شبستری: ۱- آیا پیامبر اسلام ادعا کرده جمله‌هائی را به زبان انسانی از سوی خدا دریافت می‌کند و آن‌ها را برای دیگران بازگو می‌کند و آیات قرآن، همان بازگو شده‌ها است؟ مشهور در میان مسلمانان این است که…

محمد مجتهد شبستری: نظریه معتزله این است که متن قرآن را خداوند «آفریده» است. نظریه فیلسوفان این است که متن قرآن «کلام تمثّلی» است. پیامبر اسلام با عقل فعال متصل شده و حقایق و معارف ابدی آن عالم در عالم عقل و عالم مثال و عالم حس پیامبر منعکس و…

پیش فرض‌های تفسیر آزاد قرآن (۵) نصّ‌‌‌گرائی فقهی و قرآن نامفهوم تنها پاره‌ای از فیلسوفان مسلمان (ملاصدرا) نیستند که قرآن را نامفهوم می‌سازند، فقیهان نصّ‌‌گرا هم همین کار را می‌کنند. فقیه وقتی می‌گوید تمام احکام جزائی و یا احکام ارث و یا احکام خانواده و… که در قرآن آمده باید…

پیش فرضهای تفسیر آ‍زاد قرآن (۳) نظریۀ ملاصدرا و نامفهوم شدن قرآن در مقالۀ قرائت نبوی از جهان (۲) گفتم نه تنها نظریۀ کلامی رائج و مشهور، بلکه تبیین فیلسوفان و عارفان مسلمان نیز از وحی، قرآن را از قلمرو مفهوم همگان بودن خارج می‌کند. حال که در مقاله گذشته…

پیش فرضهای تفسیر آ‍زاد قرآن (۲) مقتضَیات فهم و مقتضَیات ایمان در الهیات و عرفان ادیان ابراهیمی موضوعات مهمی پیرامون کتابهای مقدّس مطرح شده که می‌توان آنها را به چهار بخش عمده زیر تقسیم کرد: (بیشتر…)

کلام خدا و کلام انسان پیش‌فهم‌های تفسیر آزاد قرآن ۱- مدّعاهای اصلی مقاله: مقالۀ «قرائت نبوی از جهان» که در فصلنامۀ مدرسه شماره ۶ چاپ شد نظریه‌ای فلسفی یا الهیاتی یا علمی درباره حقیقت کلام الهی یا وحی یا تجربه نبوی و مانند اینها نیست. آن مقاله نظریه‌ای است درباره…

در اینجا چند نمونه از آیات کلیدی در این باب را نیز، نسبتاً با تفصیل می‌آورم و مطالعه سایر موارد را که بسیار زیاد است به خوانندگان گرامی واگذار می‌کنم. قرائت نبوی از سرنوشت انسان: «خدا، انسان را از گلی خشک از گلی سیاه و بدبو آفرید (سوره ۱۵ آیه…