فلسفه تفکر است و تفکر تاریخ دارد

 غلامحسین ابراهیمی دینانی: در سال‌های گذشته فیلسوف باید در خفا درباره فلسفه کار می‌کرد و ما حتی در دوره جوانی کتاب فلسفه را پنهان می‌کردیم، زیرا نگاه‌ها به فلسفه منفی بود، در حالی که در غرب بعد از رنسانس فلسفه آزادانه رشد خود را ادامه داد و فلاسفه در یک فضای آزاد علمی کار می‌کردند.

تاریخ اختصاص به بشر دارد. هر علم دیگری به ویژه علوم امروزی را می‌توان بدون تاریخ آموخت اما فیلسوف نمی‌تواند بگوید تاریخ فلسفه را نمی‌دانم اما با خواندن یک کتاب درباره ملاصدرا فیلسوف شده‌ام. چنین شخصی فلسفه را نفهمیده است. فلسفه تفکر است و تفکر تاریخ دارد. فلسفه با تاریخش عجین شده است. تاریخ فلسفه و سلوک فکری اگر نباشد، فیلسوف شدن ممکن نیست.

 به گزارش ایبنا مراسم رونمایی از کتاب «سخن ابن سینا و کلام بهمنیار» با حضور دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی نویسنده کتاب، دکتر عبدالله نظری، دکتر محمد جواد اسماعیلی و مجید حمیدزاده در سرای اهل قلم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی در آغاز این مراسم پیدایش یک دغدغه درونی را هدف اصلی خود در تالیف کتاب دانست و بیان کرد: من کتاب نمی‌نویسم برای اینکه کتاب بنویسم؛ مساله‌یی برایم دغدغه درونی می‌شود و به سراغ آن می‌روم که ببینم چگونه می‌توان با آن مواجه شد و با این مساله چه باید کرد. درباره این کتاب هم باید بگویم که دغدغه‌یی بود که به صورت کتاب درآمد.

وی با مهم دانستن تاریخ در بین علوم و معارف انسانی عنوان کرد: ما ایرانی‌ها کمتر با تاریخ انس داریم. تاریخ اختصاص به بشر دارد. هر علم دیگری به ویژه علوم امروزی را می‌توان بدون تاریخ آموخت اما فیلسوف نمی‌تواند بگوید تاریخ فلسفه را نمی‌دانم اما با خواندن یک کتاب درباره ملاصدرا فیلسوف شده‌ام. چنین شخصی فلسفه را نفهمیده است. فلسفه تفکر است و تفکر تاریخ دارد. فلسفه با تاریخش عجین شده است. تاریخ فلسفه و سلوک فکری اگر نباشد، فیلسوف شدن ممکن نیست.

ابراهیمی دینانی در ادامه سخنانش اظهار کرد: امروز در فلسفه غربی تفکیک و دره عمیقی بین وجودشناسی و شناخت‌شناسی وجود دارد. ابن‌سینا یک فیلسوف وجودشناس است و از ذهن و عین صحبت می‌کند و به گونه‌یی این مساله را حل کرده که شاید در تاریخ فلسفه هیچ شخص دیگری مانند وی این کار را نکرده است. دنیای امروز ابن‌سینا را نشناخته است وگرنه این همه به زحمت نمی‌افتاد. ابن‌سینا فیلسوفی است که غربی‌ها بیش از خود ما قدر و عظمت او را می‌شناسند.

این اندیشمند حوزه فلسفه درباره چالش‌های فلسفه در دانشگاه‌های ایران بیان کرد: در سال‌های گذشته فیلسوف باید در خفا درباره فلسفه کار می‌کرد و ما حتی در دوره جوانی کتاب فلسفه را پنهان می‌کردیم، زیرا نگاه‌ها به فلسفه منفی بود، در حالی که در غرب بعد از رنسانس فلسفه آزادانه رشد خود را ادامه داد و فلاسفه در یک فضای آزاد علمی کار می‌کردند.

وی ادامه داد: اگر ارسطو در تاریخ غرب، فیلسوف بی‌نظیری است، در جهان اسلام و به طور کلی در شرق تا به امروز مانند بوعلی سینا هیچ فیلسوفی پا به عرصه وجود نگذاشته است. ما باید این فیلسوف بزرگ را بهتر بشناسیم.

متفکر حوزه فلسفه در پایان افزود: به جز چند کتاب از این فیلسوف بزرگ شرق، کتاب‌های بسیاری از وی هنوز تالیف و خوانده نشده‌اند. اگر کتاب ۲۰ جلدی «الانصاف» اثر ابن‌سینا که در حمله مسعود غزنوی در آتش‌سوزی کتابخانه اصفهان از بین رفت، وجود داشت امروز دنیای ما دنیای دیگری می‌شد.

کتابی که امروز رونمایی شد، یک سیاحت اجمالی است و هنوز حرف‌های ناگفته بسیاری درباره ابن‌سینا باقی مانده است. جا دارد کتاب‌های بسیاری درباره نکته‌های ناگفته در اندیشه‌های ابن‌سینا تالیف شود.

دکتر اسماعیلی از دیگر کارشناسان حاضر در نشست درباره کتاب «سخن ابن‌سینا و کلام بهمنیار» عنوان کرد: این کتاب در حقیقت، شناختی تازه از آرا و اندیشه‌های ابن‌سینا را به فارسی‌زبانان ارائه داده است. نکته‌یی که کمتر درباره این کتاب به آن توجه شده، این است که این شیوه نگاه به ابن‌سینا و ارزیابی ابن‌سینا متفاوت از شیوه‌های گذشته است. دکتر عبدالله نصری، پژوهشگر فلسفه هم در این جلسه در تحلیل کتاب استاد ابراهیمی دینانی بیان کرد: ابراهیمی دینانی می‌خواهد که کار متفکرانه انجام دهد، نه کار محققانه. دکتر ابراهیمی دینانی همواره روی تفکر و پرسش تاکید بسیار دارد. او در خلوت تفکر خود با پرسش‌هایی که در ذهنش ایجاد می‌شوند، مباحث را فصل به فصل مطرح می‌کند.

وی افزود: استاد ابراهیمی‌دینانی در کارهایش یک ذهن تداعی‌کننده دارند و این‌طور نیست که بخواهد از یک نقطه شروع کند و به یک نقطه پایانی برسد.

استاد ابراهیمی‌دینانی به خاطر تسلطی که روی تاریخ فلسفه دارد، وقتی نکته‌یی به نظرش برسد، بلافاصله به آن اشاره می‌کند. دانشیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه اظهار کرد: این تداعی‌ها برای کسی که اهل اندیشه است، خیلی ‌مهم‌اند، به این ترتیب ارتباط اندیشه متفکران را درمی‌یابد و لابه‌لای این نکته‌ها برای خواننده دقیق یک تلنگر فکری است. دکتر نصری در پایان عنوان کرد: در این اثر هم استاد ابراهیم دینانی مانند سایر آثارش ریشه‌های تاریخی برخی مباحث فلسفی را مطرح و تاثیرات بعدی را بیان کرده است.