«مدارا و مدنیت»؛ اقتضائات اخلاقی زیستن در جامعه مدنی
جدیدترین اثر دکتر آرش نراقی با نام «مدارا و مدنیت؛ مقالاتی در باب اخلاق اجتماعی» از سوی نشر نگاه معاصر صورت انتشار یافت. این کتاب کوششی نظری برای ترسیم اقتضائات اخلاقی زیستن در یک جامعهی مدنی است. «مدارا و مدنیت» با محوریت اخلاق اجتماعی در حالی منتشر میشود که فرهنگ ایرانی – اسلامی به رغم توجه چشمگیرش به اخلاق فردی، کمتر به مقوله اخلاق اجتماعی پرداخته است.
***
مردم غالبا از مجموعهای از ارزشها و باید و نبایدها پیروی میکنند، بی آنکه لزوماً آن اخلاقیات را مورد ارزیابی و داوری موشکافانه قرار دهند. این «اخلاق» است که به تأمل فلسفی دربارهی این اخلاقیات میپردازد و میکوشد معنای خوب و بد و صدق و کذب اخلاقی را روشن سازد و اصولی اخلاقی برای تصمیمها و داوریها و احکام اخلاقی فراهم آورد.
بر این اساس کتاب «مدارا و مدنیت» کتابی در قلمرو «اخلاق» و «اخلاق اجتماعی» است؛ چرا که میکوشد مبنایی اصولی درباره برخی موقعیتها در مناسبات اجتماعی یا مناسبات انسان با انسانهای دیگر و مناسبات انسان با حیوانات و طبیعت از حیث اخلاقی ارائه نماید.
سه مقاله از هفده مقالهی کتاب «مدارا و مدنیت»، به قلمرو «فرا ـ اخلاق» میپردازد؛ این مقالات با پرداختن به «واقعگرایی یا رئالیسم اخلاقی»، «استقلال اخلاق از دین»، «رابطهی اخلاقی زیستن و زندگی معنوی»، به دنبال روشن ساختن مفروضات متافیزیکی و معرفتشناسانه دیگر مقالات کتاب است که مربوط به قلمرو «اخلاق اجتماعی» است و بر مدار دغدغهی «اقتضائات اخلاقی زیستن در متن یک جامعه مدنی» نگارش یافتهاند.
مسلمانی و فضیلت مدارا در عرصهی عمومی، پارادوکس مدارا، فضیلت بخشایش، جامعه مدنی و خشونت عادلانه، عدالت و روح قانونی، اخلاق شکنجه، هتک کرامت جسمانی،خیانت در روابط زناشویی، دموکراسی و حقوق گروهی،طلاق سیاسی، حقوق بشر و حقوق اقوام، فضیلت گیاهخواری از جمله سرفصلهای کتاب جدید دکتر آرش نراقی میباشد.
مدعای نراقی در این مجموعه، چنان که خود در مقدمهی کتاب آورده، این است که شرط لازم زندگی اخلاقی در متن یک جامعهی مدنی، حرمت نهادن به حقوق فردی و جمعی شهروندان است و بستر اخلاقی این ساختار مدنی را پرهیز از خشونت ناعادلانه و التزام به فضیلت مدارا و بخشایش فراهم میآورد.
کتاب مدارا و مدنیت توسط نشر نگاه معاصر در۲۴۴ صفحه با قطع رقعی به زیور طبع آراسته شده است.