تأملی منطقی در باب یک توجیه قرآنی

اگر اشتغال زنان به مسائل خانه و اداره امور فرزندان ممکن است موجب فراموشی آنها شود، اشتغال مردان در بیرون از خانه و درگیری آنها با مشکلات فراوان و متنوع (ناشی از مسئولیت اداره زندگی) نیز می‌تواند باعث فراموشی آنها در موضوع مورد شهادت شود. در این مورد چه فرقی بین زن و مرد وجود دارد؟ اتفاقا در اینجا زمینه فراموشی در مردان بیشتر از زنان است.

بیش تر بخوانید

قرآن از منظر اسلام شناسان غربی

این نوشتار مروری اجمالی است بر تاریخ اندیشه مسیحیان و غربیان نسبت به اسلام و قرآن. به نظر می رسد هر چه از قرون وسطی به سمت قرن بیستم حرکت می کنیم از شدت داوری های خصمانه و تکفیری نسبت به قرآن کاسته شده و بر عینیت گرایی علمی از موضع سکولار و نیز از سویی، بر پژوهش علمی درباره قرآن از موضع دین باورانه افزوده می گردد.

بیش تر بخوانید

اسطوره ی حوا و علم ژنتیکِ دیرینه شناسی

می دانیم که حوا یا Eve در متون مقدس برخی ادیان، به عنوان《مادر بشر》 معرفی شده است. از سوی دیگر، داستان های اسطوره ای که در ادیان در باب آدم و حوا نقل شده است، با همان جزئیاتِ روایت شده، مورد تایید یا شاید رد علمی نیست و علم در این باب، مسیر مستقل خود را طی کرده است. اما یافتن نوعی نسبت معنادار میان اسطوره ی حوا، مادر اولیه بشر، با علم جدید می تواند برای اهل پژوهش، جذاب و الهام بخش باشد.

بیش تر بخوانید

مرزبندی‌ها، بستری برای خشونت

هرجایی که خشونتی وسیع و سازمان‌یافته شکل‌گرفته در آنجا مرزی تعریف‌شده و به‌واسطه مرزها خشونت روا گشته است. با مرزهای زمینی از قدیم آشنا هستیم که بیشتر درگیری آدمیان در طول تاریخ بر سر آن­ها بوده است. این مرزها برای بشر کافی نبوده و لذا مرزهای زبانی، کیشی، قومی و… ایجاد کرده است.

بیش تر بخوانید

دیالوگ در ایمان

راستی تو چرا ایمان داری؟ مقصودم خودِ «تو»یی. نه متکلمان و مهملاتشان. شخصِ «تو» چرا احساس کرد که باید ایمان داشته باشد؟ در پاسخ به این پرسش شتاب نکن. چون اگر بگویی «خوب، در خانواده‌ای باایمان بوده‌ام»، تو را با اضطرابت تنها می‌گذارم، زیرا پیش از این هم ایمانی نداشته‌ای و اکنون تنها از خللی در نشخوارِ فکریِ محبوبت، مضطرب شده‌ای…

بیش تر بخوانید

برای فلسطین/ نقدی بر یک شیوه از “تبیین”

رفتار فلسطینی‌ها محصول عوامل سیاسی، روابط بین‌الملل ظالمانه و ستم اسرائیل است. نظامی که با حملات پی در پی برای تخریب خانه‌ها بر روی مردمان بی‌دفاع و کودکان بی‌سرپناه و نقض بدیهی‌ترین اصول حقوق بشر، از هیچ جنایتی فروگذار نیست. “غزه”، نماد تمام‌نمای شکست مدعیان حقوق بشر و سقوط مدعیان مدنیت در جهان امروز است.

بیش تر بخوانید

عقلانیت و معنویتِ ناملکیانی: گامی به سوی یک نظریه

هدف از مقالۀ حاضر برداشتن گامی به جلو در پروژۀ عقلانیت و معنویت است. این نظریه یکی از مهمترین کوشش‌های نظریِ ایرانی برای رویارویی با عقلانیت مدرن است. اکثریت روشنفکران ایرانی تقریرکنندۀ ایده‌های غیر ایرانی هستند خواه شرقی یا غربی، خواه سوسیالیستی یا لیبرالیستی، و خواه قاره‌ای یا تحلیلی، و به طور قطع آقای ملکیان نیز در درون سنت فلسفۀ تحلیلی جای دارند، اما به گمان من، ایدۀ عقلانیت و معنویتِ ایشان چیزی، به نام معنویت، بر میراثِ آنگلوساکسونیِ عقلانیت می‌افزاید که در آن نیست.

بیش تر بخوانید

مشرکان کیستند؟/ پدیدارشناسی واژه‌ی «مشرکین» در قرآن

پرسشی که این پژوهش با رویکرد خوانش پدیدارشناسانه از متن پی می گیرد و می کوشد به آن پاسخ دهد این است که «مشرکان» در قرآن به راستی چه کسانی هستند و کسانی که «شرک» می ورزند چه می کنند؟ این پرسش کوششی دیگر برای خوانش روشمند متن است. خوانشی که در محاق تفاسیر پیشین و نیز متأخر قرار گرفته است و حجابی بس فربه بر متن افکنده است.

بیش تر بخوانید

تحلیلی در مورد داستان موسی و شبان

در ماجرای مواجهه‌ی موسی با چوپان، مسئله‌ی اصلی این نیست که هر سوژه‌ای بر اساس پیش – ساخت‌های ذهنی خود، برداشتی از حقیقت دارد و ما به عنوان خوانندگان، در نهایت باید به این نتیجه برسیم که این نسبیت روایی را در انسان‌ها به عنوان نوعی اصل اخلاقی بپذیریم و بنابراین نباید بر آن‌ها در این مورد سخت بگیریم (نوعی نسبیت شناختی که می‌تواند با نوعی شناخت شناسی کانتی – هگلی توجیه شود)، بلکه مسئله‌ی اصلی، نفس این مواجهه‌ی تروماتیک است.

بیش تر بخوانید

بهشت و جهنم از نظر امانوئل سویدنبرگ

امانوئل سویدنبرگ( Emanuel Swedenborg) دانشمند سوئدی،  متولد ۱۶۸۸ میلادی بود که در ۵۳ سالگی به گفته‌ی خویش به بیداری معنوی رسید و سر ناپیدای عالم را دید. او بعد از این واقعه کتاب های زیادی در باب علوم معنوی نوشت. از کتابهای مشهور او بهشت و جهنم و اسرار ملکوت است. او به گفته خویش بارها به جهنم و بهشت سفرها کرد و در کتاب بهشت و جهنم به زوایا و ویژگی های هر کدام می پردازد.

بیش تر بخوانید

حاشیه‌ای بر سخنرانی هایدگر: زمان و هستی

مارتین هایدگر  ۳۵ سال پس از انتشار معروفترین اثرش یعنی  Sein und Zeit  (هستی و زمان)، یک سخنرانی تحت عنوان «زمان و هستی» انجام داد. هایدگر در این گفتار دوباره در رابطه‌ی بین هستی و زمان سخن گفته و به اعتقاد بعضی از محققین خواسته عدم انتشار جلد دوم (هستی و زمان) را جبران کند.آنچه پیش روی دارید بیان مهمترین نکات این سخنرانی  است و به خصوص به قسمت هایی اشاره می‌شود که نسبت به کتاب «هستی و زمان» نوعی نوآوری مشاهده می‌شود.

بیش تر بخوانید

بررسی تجربه های معنوی با نگاهی به مدعیات الحاد جدید

الحاد مدرن توسط اندیشمندان و نویسندگانی بسط یافته است که دین را هم‌ردیف، خرافه‌­پرستی، خردگریزی، حماقت،  نبود آگاهی و دانش و… قرار داده و بر عدم تساهل، لزوم مقابله با اساس دین تاکید می­‌کنند. شماری از این نویسندگان که پیشتازان الحاد مدرن هستند عبارتند از سام هریس، دنیل دنت، ریچارد داوکینز و کریستوفر هیچنز. حملات تروریستیِ برخی افراطیون دینی نیز در اوج گرفتن و مقبول افتادن نسبی این جریان، بی تاثیر نبوده است….

بیش تر بخوانید

ادعای ماورائی در باب عرفا

ادعا می شود که عارفی مریضی شفا داد. مگر تعداد عرفای عالم چند نفر است و چند تا بیمار را شفا داده اند. آیا این گزارش ها درست است؟ حال اگر بر صدق بگیریم نتیجه ای عاید بشر نمی شود؛ امروز به برکت علم پزشکی بیماران زیادی در هر شهر بهبود می یابند. اگر بهبودی بیماران را به عرفا می سپردیم تا شفایشان دهند، امروز فاجعه ای بزرگ در کار جمعیت جهان بود.

بیش تر بخوانید

دین پرستی یا زیست انسانی توحیدی

تجربه دردناکی که پس از قتل عام و تجاوز و ارعاب و سرکوب و شکنجه و ترور و تحدید و سلب آزادی و نفی انتخاب و نهی استقلال فردی و انسانی و بسیاری دیگر از جنایات بواسطه ی حکومت های دینی در طول تاریخ بدست آمده به اثبات می رساند که دین با شرایط فعلی دیگر نمی تواند پاسخی شایسته و در خور توجه و جذاب و امید آفرین و معنی بخش به پرسش ها و نیازهای معنوی انسان امروز بدهد

بیش تر بخوانید

همواره توسعه اقتصادی مقدم بر توسعه سیاسی بوده است

ویتنام یک کشور کمونیستی، امارات یک کشور پادشاهی، اندونزی نیمه دمکراتیک، و سنگاپور اقتدارگراست، اما همه دارند پیشرفت می کنند. در نهایت در می یابیم، از نظر علمی، رشد و توسعه اقتصادی خیلی ارتباطی با ماهیت یک نظام سیاسی ندارد،

بیش تر بخوانید

که عشق آسان نمود اول…

تجربهٔ عشق به خدا را می‌توان در عموم مدعیان، علاقهٔ آنها به تصویری موهوم و به برساخته‌ای ذهنی نامید و در برخی از مدعیان، عشق به خدا را علاقه به تجربیات باطنی و معنویِ ناشی از مواجههٔ آمیخته با حیرت در مقابل عظمت و پیچیدگیِ هستیِ برابرایستا یا خالق متصور شده برای آن تلقی نمود که در اینجا نیز بین مفهوم «عشق» با مفهوم «ایمان» خلط شده‌است.

بیش تر بخوانید

آیا اعتراض به قانون «حجاب اجباری» خطاست؟

قانونی بودن یک چیز، تقدسی برای آن ایجاد نمی‌کند. قانون ممکن است نامعقول و غیرمنطقی باشد، ممکن است قانونی ظالمانه و غیرعادلانه باشد و بنابراین مردم حق دارند که به آن قانون اعتراض کنند.

بیش تر بخوانید