تنهایی ، سکوت و عشق

مصطفی ملکیان
انسان تنها است. بیشترین چیزی که در تداول عامیانه از تنهایی فهم می شود تنهایی فیزیکی یا طبیعی است. تنهایی فیزیکی یعنی تنهایی است که وقتی می گویم: «در اتاق تنها بودم و حسن و حسین آمدند». تنهایی فیزیکی چیزی جز این نیست که در منظر و مرئای من ،…

شریعتی و دین ایدئولوژیک

مصطفی ملکیان
عموم نویسندگان و متفکرانی که در کشور ما از ایدئولوژیک کردن دین یا دین ایدئولوژیک صحبت کرده اند، از لفظ ایدئولوژی، معانی ای را مراد کرده اند که غیر از معانی متعارف در عرف فلسفی و سیاسی غرب است. این واژه حتی برای نویسندگان خود ما نیز به یک معنا…

آسیب شناسی فرهنگ جامعه یا علل عقب ماندگی ایرانیان

مصطفی ملکیان
 استاد مصطفی‌ ملکیان‌ طی سخنرانی  به‌ توصیف  علل و عوامل فرهنگی عقب‌ماندگی‌ ایرانیان‌ پرداختند و در خصوص آن بیست عامل را به شرح زیر، مورد توجه قرار دادند:  ۱. پیشداوری‌، ۲. دگماتیسم‌ وجمود، ۳. خرافه‌پرستی‌، ۴. بهادادن‌ به‌ داوری‌های‌ دیگران‌ نسبت‌ به‌ خود، ۵. همرنگی‌ با جماعت‌، ۶. تلقین‌پذیری‌، ۷.…

حوزه و دنیای جدید؛ قداست، عقلانیت ، علمانیت

مصطفی ملکیان
متن حاضر حاصل گفت‌و گوی مجله‌ی راه‌ نو با استاد مصطفی ملکیان درباره‌ی آثار مباحث کلامی – فلسفی جدید بر حوزه‌های علمیه، روشنفکری دینی، سنت‌گرایی، عقلانیت، سکولاریسم و … است که نخستین بار در سال ۷۶ در همان مجله انتشار یافت. ملکیان در این گفت‌وگو درباره دل‌نگرانی‌های فرجامین خود گفت:…

سکولاریسم، باورهای دینی و حکومت

سخنراني
اشاره:آنچه در ادامه می‌آید، صورت مکتوب نشست “حکومت دینی و سکولاریزم” است که در چارچوب کرسی‌های نظریه‌پردازی و نقد اندیشه برگزار شده است؛ در این نشست  استاد مصطفی ملکیان  به طرح نظریه خود در مورد حکومت سکولار و  امکان حضور باورهای دینی در آن  پرداخته است و در ادامه  به…

هرمنوتیک قرآن و تعارض‌های عقل جدید و وحی

مصطفی ملکیان
* نخستین پرسش ما از جناب‌عالی این است که چه نیازی به قرآن در عصر کنونی است. گاهی سؤال می‌شود که با توجه به تقاوت شرایط و مقتضیات و ساختار‌ها و بنیانهای زندگی نسبت به عصر نزول، امروز چه نیازی به قرآن داریم؟ آیا رویکرد بازگشت به قرآن، یک مقوله…

دین، معنویت و عقلانیت

مصطفی ملکیان
زندگی انسان معنوی اصیل است، عاریتی نیست. زندگی اصیل یعنی زندگی‌ای فقط بر اساس فهم و تشخیص خود. بنابراین، در این زندگی تقلید، تبعیت از افکار عمومی‌، تحت تاثیر هیجانات عمومی ‌قرار گرفتن، تعبدهای بلادلیل و … وجود ندارد و انسان فقط بر اساس عقل و وجدان اخلاقی خود زندگی…

مقدمه کتاب نگاهی به فلسفه اخلاق در قرن بیستم

مصطفی ملکیان
نگاهى به فلسفه اخلاق در سده بیستم» نوشته استیون دارول، آلن گیبارد و پیتر ریلتن است که هر سه از اساتید گروه فلسفه دانشگاه میشیگان آمریکا هستند. به اذعان مترجم فرهیخته و صاحب نام این اثر استاد مصطفى ملکیان این کتاب دقیق ترین، عمیق ترین و جامع ترین نوشته اى…

حقیقت, جَعْل, و معناى زندگى

مصطفی ملکیان
حتّا اکنون, در عصرى که چندان مستعدّ راز آشنایى نیست, هستند کسانى که میپرسند: معناى زندگى چیست؟ و بسیارى از آنان این فرض ساده ى صغیر فلسفی را دارند که, در این زمینه, چیزى هست که میتوان و باید شناخت. (میتوان گفت که اینان, در باب این نوع پرسش, معرفتى…

جنبش اجتماعی ، نشانه سلامت یا بیماری جامعه ؟

مصطفی ملکیان
اشاره: استاد ملکیان در نوشتار حاضر به پرسش های مجله زنان در خصوص آینکه آیا اساسا در جامعه ایران می توان  از پدیده‌ای به نام “جنبش زنان” سخن گفت؟» یا، به عبارت دیگر، «آیا پدیده‌ای به نام “جنبش زنان” در ایران وجود دارد یا نه؟» و پرسش هایی در خصوص…

ایمان

مصطفی ملکیان
ایمان‌ یکی‌ از مهم‌ترین‌ مقولات‌ اخلاق‌ دینی‌ است‌ .پولس‌ قدیس(Saint Paul )‌ ایمان، امید، و محبت‌ را در یک‌ گروه‌ جای‌ داد و آنها را شالوده‌های‌ حیات‌ مسیحیانه‌ قلمداد کرد (در “رساله‌ اول‌ پولس‌ رسول‌ به‌ قرنتیان”، باب‌ سیزدهم، آیه‌ ۱۳) و، از این‌ رو، در فرهنگ‌ مسیحی‌ این‌ سه‌…

نظریه معرفت به دو روایت سنتى و مدرن

مصطفی ملکیان
مصطفى ملکیان: شاید بشود گفت که مهمترین خصیصه انسان سنتى یا به تعبیر دیگرى مهمترین مؤلفه جهان بینى سنت گرایانه یک مؤلفه معرفت شناختى است و آن مؤلفه اى است که مربوط مى شود به امر منابع معرفت. براى انسان مدرن منابع معرفت دوچیز بیشتر نیستند: یکى حس و مشاهده…

بحران اخلاق و معنویت

مصطفی ملکیان
اشاره: موضوع گفت و گوی حاضر فلسفه اخلاق است. بحران اخلاقی که امروز سطوح مختلف جامعه را در ابعاد گوناگون فراگرفته است، ما را بر‌آن داشت تا  در گفت‌وگو با استاد مصطفی ملکیان به تحلیل و تبیین این پدیده بپردازیم. قبل از آن که سؤالم را مطرح کنم، می‌خواستم بپرسم…

کتب دینى و مخاطبان ؛ باید ها و نبایدها

مصطفی ملکیان
مژگان ایلانلو: براى آنانى که اهل شهرهاى بارانى اند و ریه هایشان از تنفس هواى شرجى اشباع شده است، مثال ملموسى خواهد بود اگر بگوییم، سخن گفتن از باران در شهر شما و انتظار استقبال داشتن، تصورى غیر واقعى است و غیرواقعى تر آن که دلیل خالى بودن معرکه از…

مدرنیته را چگونه مى فهمم ( بخش دوم)

مصطفی ملکیان
بخش دوم و پایانی سخنرانی استاد ملکیان در نشست «ارزیابی مدرنیته» تقدیم می‌گردد؛ استاد ملکیان در این نشست محور بحث خود را حول پاسخ به دو پرسش سامان داده است؛ اول اینکه او خود مدرنیته را چگونه مى فهمد؟ و دوم اینکه، مدرنیته را در تجربه معاصر ایران چگونه ارزیابى…