وحی اشارتی بود نه آوازی

محمدمجتهد شبستری: یکسال پس از انتشار مقالۀ قرائت نبوی از جهان در فصلنامه مدرسه (۱۳۸۶ش، شماره ۶) در کتاب «زادالمسافرین» ناصر خسرو به نظریه‌ای دربارۀ قرآن برخوردم که بخش هایی از آن شباهت زیادی با نظریه قرائت نبوی از جهان دارد که صاحب این قلم پیش از آن با تأملات…

تفسیر حقوقی قانون اساسی تنها راه حاکمیت ملت و نجات کشور است

 محمد مجتهد شبستری: از آغاز پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ در ایران، بر اهل نظر پوشیده نبود که وصل کردن قدرت سیاسی به خداوند در مقام نظرپردازی، طبیعت قدرت را عوض نمی‌کند و آن را از یک پدیده زمینی به یک پدیده آسمانی مبدّل نمی‌سازد و آنچه عملاً در روی زمین اتفاق…

ظهور محمد (ص) در تاریخ، سخن خداوند در عالم انسان است

 محمد مجتهد شبستری: نفس ظهور محمد (ص) در تاریخ که نه تنها قرآن را از خود به یادگار گذاشته بلکه یک طریقت توحیدی جهانی با معناهای نوشونده بیکران را پدید آورده، خود، همان سخن خداوند در عالم انسان است و آن سخن سخنی است برای همۀ انسان‌ها و مفاد آن…

پاسداشت عدالت یا حفظ حق انتقام؟

محمد مجتهد شبستری
 محمد مجتهد شبستری: در عصر حاضر قانونگزاران ما موظفند قانون مجازات کشور ایران را با توجه به تغییرات اجتماعی که به «دولت – ملت» شدن جامعه ما منتهی شده ، بر مبنای پاسداری از عدالت که حق جامعه است تدوین کنند و نه بر مبنای حق انتقام کشیدن بازماندگان مقتول…

اسلام به عنوان یک دین دچار بحران است

محمد مجتهد شبستری
 محمد مجتهد شبستری: من اگر تعبیر می‏ کنم که در حال حاضر اسلام به عنوان یک دین دچار بحران است شما استبعاد نکنید، این اظهارات را امری منافی با ایمان تلقی نکنید. دینی که نتواند خودش را درست در دنیا عرضه کند دچار بحران است. آن علمای دین که نمی‏…

خداوند کتاب نازل کرده است

محمد مجتهد شبستری
 محمد مجتهدشبستری: ۱- در مقاله پیشین گفتم این مدعای مشهور که خداوند دین نازل کرده است مبنای قرآنی ندارد. در این مقال می‌خواهم دربارۀ مدعای مشهور دیگر یعنی انزال کتاب از سوی خدا سخن بگویم. این مدعا بدون تردید مبنای قرآنی دارد. در بیش از ۲۵ آیۀ قرآن تعبیر «انزال…

آیا خداوند دین نازل کرده است؟

محمد مجتهد شبستری
 محمد مجتهد شبستری:  ۱- در دو مقالۀ کوتاه پیشین (۱) نوشته‌ام که این «پیش فهم» یا «پیش فرض» که قرآن و حدیث حاوی نظام‌های ثابت سیاسی، اجتماعی و… می‌باشند و فقه سیاسی ناشی از آن، برای جهان اسلام بن بست‌های خطرناکی به وجود آورده است. گفته‌ام تنها راه خروج از…

مبناهای تئوریک داعِش

محمد مجتهد شبستری
 محمد مجتهد شبستری: اگر از داعش بپرسیم مبناهای تئوریک شما چیست؟ در پاسخ ما حداقل مبناهای کلامی و فقهی زیرا برخواهند شمرد: ۱- خداوند از طریق قرآن و حدیث، اوامر و نواهی ثابت و ابدی خود را به همۀ انسان‌ها ابلاغ نموده و بر آنان واجب کرده در همه عصرها…

پیدایش «حقوق اساسی» در قرون جدید و فقدان آن در سنت اسلامی

 محمد مجتهد شبستری: از آن هنگام که انسان در خود فکر، شروع به اندیشیدن کرده، معیار ثابت و جزمی و نهایی برای صحت و سقم گزاره‌ها وجود ندارد، این خود تفکّراست که باید معیار تفکر و حق و باطل و حقیقت و خطا را ارائه دهد. این گونِۀ جدید از…

کلید داران بهشت و جهنم نگران چه هستند؟!

محمد مجتهد شبستری
 محمد مجتهد شبستری: چند هفته پس از آن که یک استاد فلسفه در حوزۀ علمیه قم آزادی را «بت» نامید و فتوای وجوب شکستن آن را صادر کرد!(۱) جامعه ما اینک با هیاهوی تازه دیگری روبرو شده است. پاره‌ای از خطیبان جمعه و بعضی از مراجع تقلید قم مدعی شده‌اند…

آزادی بت نیست، بت شکن است!

محمد مجتهد شبستری
محمد مجتهد شبستری:۱-امروز ساعت ۷، وقتی روزنامه شرق به دستم رسید، چشمم به این تیتر اصلی در صفحه اول افتاد: بت آزادی را باید با ایستادگی شکست[۱] در اصطلاح دین، بت ضد خداست. وقتی می‌گویند فلان شیء یا فلان شخص بت شده منظور این است که آن شیء یا شخص…

ایمان مسلمانان و سنّت آنان*

محمد مجتهد شبستری
محمد مجتهد شبستری
محمد مجتهد شبستری: «سنّت» (معادل Tradition) برای مسلمانان هیچ گونه مفهوم ایمانی، عقیدتی ندارد. آنها می‌توانند به این مسئله و توابع آن چون «رویارویی سنّت و تجدد» فقط نگاه آنتروپولوژیک داشته باشند. در دهه‌های اخیر عده‌ای ازصاحب نظران بر این موضوع اصرار ورزیده اند که مفهوم سنّت و توابع آن…

در جست‌وجوی معنای معناها

محمد مجتهد شبستری
  تأکید دارد که فکر و اندیشه‌اش در قالبی خاص به نام روشنفکری دینی یا نواندیشی دینی و یا هیچ عنوان دیگری قرار نگیرد. معتقد است که این قالب‌ها بیش‌تر از آن که معنا دهنده به فکر باشند، معنا را از فکر می گیرند. دغدغۀ امروزینش در مقام الهی‌دان مسلمان،…

چرا قرآن روایت است- ۲

محمد مجتهد شبستری
محمد مجتهد شبستری: در بخش پیشین این نوشتار با تحلیل یک متن بلند (داستان آفرینش آدم) از قرآن نشان دادم که دلیل «روایت بودن» قرآن چیست. اما چنانکه قبلا نوشته‌ام این مدعا یک مدعای مرکب است که یک سویه دیگر نیز دارد و آن این است که قرآن اِخبار از…

چرا قرآن روایت است -۱

محمد مجتهد شبستری
محمد مجتهد شبستری: در مقاله‌ «قرائت نبوی از جهان – ۱۵ » این مدعای قدیمی ام را که بخش اعظم قرآن روایت است (نه اِخبار از واقع) به صورت مستدل توضیح داده‌ام. اما چنین می‌نماید که این سخن هنوز برای عده‌ای از خوانندگان محترم نامفهوم یا نامدلل مانده است. در…