قرائت نبوی از جهان (۱۱)

قرائت نبوی از جهان
تمام متون ربانی و از جمله متن‌هائی که دین‌شناسان آن‌ها را «متن مقدس» می‌نامند تاریخ پیدایش دارند، گاهی تاریخ روشن و گاهی تاریخ با ابهام. هیچ متن مقدسی یکباره از آسمان پائین نیفتاده و یا از دل زمین سبز نشده است. با قطع نظر از عقاید مؤمنان درباره متن مقدس،…

قرائت نبوی از جهان (۱۰)

قرائت نبوی از جهان
محمد مجتهد شبستری: به نظر ما این فهم جدید تنها با تفسیر تاریخی آن متون مورد نظر  میسر می‌شود. تفسیر تاریخی این است که کوشش کنیم به آن زمینه های تاریخی ـ اجتماعی که آن متون در آغوش آنها به وجود آمده و ناظر به آن ها شکل گرفته و…

قرائت نبوی از جهان (۹)

قرائت نبوی از جهان
 محمد مجتهد شبستری ۱۴/۴/۱۳۸۹ فهمیدن انسان یا فهماندن خدا؟ در مقالات پیشین، همواره بر تحلیل فهم مشترک مؤمن و غیرمؤمن از متن قرآن تکیه نموده‌ام. در آنها استدلال کرده‌ام که این فهم بدون مفروض بودن یک گوینده انسانی برای این متن ممکن نیست. منظور از این فهم مشترک این نیست که…

قرائت نبوی از جهان (۸)

قرائت نبوی از جهان
 قرآن (مُصحف شریف) یک متن تاریخی است، نه یک متن ماوراء‌الطبیعی!؛ کلام نبوی در نگاهی دیگر محمد مجتهد شبستری: ۱. دو سال از نشر نخستین مقاله قرائت نبوی از جهان در فصلنامه مدرسه، می‌گذرد. اکنون ضروری می‌بینم مدعای اول آن مقاله را با در نظر گرفتن پاره‌ای نکات مهم که…

چرا باید اندیشه ی دینی را نقد کرد؟

محمد مجتهد شبستری: هیچ خط قرمزی در جامعه ی مومنان نباید برای ناقدان معین کرد و گفت تا فلان جا نقد کنید و از آن جا به بعد دیگر نقد ممنوع. ناقدان باید میدان داشته باشند و بدون هیچ خط قرمزی نقد بکنند. این شخص مومن است که وقتی در…

گفت و گو با مجتهد شبستری پیرامون اسلام و دموکراسی

محمد مجتهد شبستری
بنا به دعوت موسسه Adnawerstiftung در برلین، استاد محمد مجتهد شبستری در ژوئن ۲۰۱۲ در دانشکده الهیات پروتستان برلین و آکادمی ادیان جهان در هامبورگ حضور یافت و درباره اسلام و دموکراسی سخنرانی کرد و با دانشجویان به گفت و گو نشست. در این سفر‏، خبرنگار یکی از رادیوهای فرهنگی…

تحولات تاریخی دین تا عصر حاضر

محمد مجتهد شبستری
کس ندانست که منزلگه معشوق کجاست/آنقدر هست که بانگ جرسی می آید اما این که این بانگ جرس از کدام سو می آید تا بتوان به آن سوی روان شد، برای او معلوم نیست. ممکن است روزی بفهمد که آن بانگ جرس از همه جای جهان بلند است و نه…

زندگینامه محمد مجتهد شبستری

محمد مجتهد شبستری
محمد مجتهد شبستری در سال ۱۳۱۵ در شبستر (آذربایجان شرقی) چشم به جهان گشود. وی در ۵ سالگی به اتفاق خانواده برای سکونت به تبریز منتقل شد. در سال ۱۳۳۰ برای تحصیل در علوم اسلامی وارد حوزه علمیه قم گردید. مدت ۱۸ سال در این حوزه به تحصیل و تحقیق…

خدا و یاد خدا

 محمد مجتهد شبستری : بنام خداوند جان و خرد. سلام عرض می کنم خدمت همه ی شما حاضران گرامی  خانم ها و آقایان. موضوع سخن من نام خدا و یاد خداست . البته شب قدر خود مناسبت خوبی است برای سخن گفتن درباره ی نام خدا و یاد خدا، ولی…

قرائت نبوی از جهان (۷)

محمد مجتهد شبستری: می‎توانیم لُبّ‎‎لباب موضوعات متعددی را که برای توضیح نظریۀ «کلام نبوی» در مقالات یکم تا پنجم از سلسله مقالات «قرائت نبوی از جهان» آورده‎ام در چند مطلب اساسی زیر خلاصه کنیم: ۱. منظور از «کلام» که در آن مقالات امکان نسبت آن به خدا نفی و امکان…

قرائت نبوی از جهان (۶)

تخریب نظریات به جای نقد نظریات چند سال پیش که شاهد آزادی نسبی مطبوعات بودیم وقتی نظر یا نظریه‌ای جدید در باب دین منتشر می‌شد حتی منسوبان به مراکز قدرت سیاسی برای مقابله با آن حداقل در اوّلین مرحلۀ از در نقد وارد می‌شدند. اما امروزه که از آن آزادی…

قرائت نبوی از جهان (۵)

پیش فرض‌های تفسیر آزاد قرآن (۵) نصّ‌‌‌گرائی فقهی و قرآن نامفهوم تنها پاره‌ای از فیلسوفان مسلمان (ملاصدرا) نیستند که قرآن را نامفهوم می‌سازند، فقیهان نصّ‌‌گرا هم همین کار را می‌کنند. فقیه وقتی می‌گوید تمام احکام جزائی و یا احکام ارث و یا احکام خانواده و… که در قرآن آمده باید…

قرائت نبوی از جهان (۴)

پیش فرضهای تفسیر آ‍زاد قرآن (۳) نظریۀ ملاصدرا و نامفهوم شدن قرآن در مقالۀ قرائت نبوی از جهان (۲) گفتم نه تنها نظریۀ کلامی رائج و مشهور، بلکه تبیین فیلسوفان و عارفان مسلمان نیز از وحی، قرآن را از قلمرو مفهوم همگان بودن خارج می‌کند. حال که در مقاله گذشته…

قرائت نبوی از جهان (۳)

پیش فرضهای تفسیر آ‍زاد قرآن (۲) مقتضَیات فهم و مقتضَیات ایمان در الهیات و عرفان ادیان ابراهیمی موضوعات مهمی پیرامون کتابهای مقدّس مطرح شده که می‌توان آنها را به چهار بخش عمده زیر تقسیم کرد: (بیشتر…)

قرائت نبوی از جهان (۲)

کلام خدا و کلام انسان پیش‌فهم‌های تفسیر آزاد قرآن ۱- مدّعاهای اصلی مقاله: مقالۀ «قرائت نبوی از جهان» که در فصلنامۀ مدرسه شماره ۶ چاپ شد نظریه‌ای فلسفی یا الهیاتی یا علمی درباره حقیقت کلام الهی یا وحی یا تجربه نبوی و مانند اینها نیست. آن مقاله نظریه‌ای است درباره…