تواضع معرفتی؛ راهکار فلسفی مبارزه با خشونت

علی پایا
علی پایا*: فلسفه، لااقل آن گونه که نگارنده آن را فهم می‎کند و در تاملات خویش به کار می‎گیرد، نوعی “بازی زبانی” یا “روشی درمانگر”، یا “فعالیتی نظیر حل جدول کلمات متقاطع”، یا “تکاپویی در خدمت ایضاح ابهامات معنایی” نیست، بلکه کوششی اصیل برای دست و پنجه نرم کردن با…

فقیه به منزله یک مهندس: یک ارزیابی نقادانه از جایگاه معرفتشناسانه فقه

علی پایا
question_answer۵ دیدگاه
علی پایا: در مقاله حاضر پس از ارائه توضیحات کوتاهی در باره تفاوت های میان علم و تکنولوژی و نیز مشخصه های اصلی مهندسی، جنبه های معرفت شناسانه فقه مورد بررسی قرار می گیرد. نکته اصلی مورد توجه مقاله آن است که هرچند دانشوران مسلمان نظیر فارابی و غزّالی در…

نسبت علم و نقد در گفت و گو با علی پایا

علی پایا
علی پایا:  نشریه سوره، که ظاهرا به قصد اقتراحی در خصوص رابطه میان علم و نقد، شمار قابل ملاحظه ای پرسش را با نگارنده در میان گذارده است. هرچند نشریه نگارنده را در پاسخ به همه یا برخی از پرسش ها مختار ساخته بود، نگارنده به اعتبار اهمیت جنبه های…

مروری بر ورود فلسفه علم به ایران در گفت و گو با علی پایا

علی پایا
علی پایا: رشد علوم و فلسفه های جدید در ایران تا حد زیادی رشد گلخانه ای بوده است. یعنی ما محصول آماده را وارد کرده ایم و چند صباحی بدان دلخوش بوده ایم و بی آن که چندان کوششی جدی به خرج دهیم که با بهره گیری از ظرفیت آنچه…

ترویج علم در حیطه عمومی و مبارزه با شیادی و شارلاتان بازی به نام علم

علی پایا
علی پایا: ترویج علم در حیطه عمومی، به عنوان یک رشته دانشگاهی عمر نسبتا کوتاهی دارد و سابقه آن به دهه ۱۹۸۰ میلادی باز می گردد. اما به منزله یک فعالییت فکری، سابقه آن به زمان تولد علم جدید در قرون شانزده و هفده میلادی باز می گردد. (بیشتر…)

ملاحظاتی نقادانه در باره پاسخ های آقای دکتر سوزنچی

علی پایا
 علی پایا: نگارنده با ناقد محترم همداستان است که ظاهرا در موارد حائز اهمیتی دیدگاه ناقد محترم و نگارنده قریب الافق است. اما در مورد “علم دینی” اگر همان گونه که ایشان توضیح می دهند، بحث صرفا لفظی است، در آن صورت توصیه روش شناسانه موکد نگارنده به ناقد محترم…

چالش‌های مهندسی در ایران / گفت‌وگو با دکتر علی پایا

علی پایا
علی پایا: تفکر مهندسی، تفکری ناظر به حل مسائل عملی است. این تفکر، ضرورتاً نظام‌مند و سیستماتیک است. تفکر مهندسی از یک‌سو متکی به اطلاع و دانسته‌های مهندس از پیش‌زمینه‌های علمی ـ نظری حوزه‌ای است که در آن تخصص دارد. هرچند که میزان اطلاع مهندس در این زمینه‌ها به‌اندازه‌ی دانشمندی…

ارزیابی نقادانه امکان­پذیری تکنولوژی دینی / نمونه تکنولوژی فرقه آمیش

علی پایا
علی پایا: هدف مقاله کنونی ارزیابی ظرفیت، کارآمدی، تنوع، و انحصاری بودن تکنولوژی­ هایی است که در یک فرهنگ دینی و بر اساس آموزه­ های خاص آن فرهنگ رشد می­ کند. برای این منظور تکنولوژی­ هایی که فرقه مسیحی آمیش ابداع کرده­ اند، مورد بررسی قرار گرفته است. بخش نخست…

چرا واقعیت داور نهایی دعاوی معرفتی ماست؟

علی پایا
 علی پایا: اصرار ناقد محترم برای ایدئولوژیک جلوه دادن علم ظاهرا ریشه در این استراتژی دارد که این امر راه را برای مطرح کردن اندیشه “علوم تجربی اسلامی” هموار می کند. اما به توضیحی که در پاسخ به نقد نخست ناقد محترم آمده است و نیز توضیحاتی که در دیگر…

امکان یا امتناع علم دینی؛ مناظره پایا و سوزنچی

علی پایا
 علی پایا: در بحث از علوم‌ انسانی، داشتن درک دقیق از معنا و مفهوم علم به ‌طور کلی و علوم ‌انسانی به نحو خاص ضروری است. بسیاری از بحث‌هایی که از دهه‌ی ۱۹۶۰ تاکنون در شماری از کشور‌های اسلامی و هم اکنون در ایران در میان گروه‌های مختلف از اندیشه وران…

نقدی بر نقد: ملاحظاتی نقادانه بر مقاله ی “در علمی و تکنولوژیک بودن علوم انسانی”

علی پایا
 علی پایا: اشاره: حجت الاسلام دکتر خسرو پناه در یک سخنرانی در باب علم اسلامی ضمن ارزیابی آراء برخی از صاحب نظرانی را که در این زمینه قلم زده اند، دیدگاه های نگارنده را بر اساس آنچه در مقاله ای از وی با عنوان “ملاحظاتی نقادانه در باره علم دینی…

پیوند علوم انسانی و اجتماعی با مهندسی در تکنولوژی

علی پایا
 علی پایا: مهندسی بخشی از تکنولوژی است. و تکنولوژی‎ها در همه انحا و انواع خود، با علم تفاوت دارد. توجه به این تفاوت در بهره‎گیری بهینه از انواع تکنولوژی‏‎ها، از جمله همه انواع رشته‎های مهندسی اهمیت فراوان دارد. هم‎چنین علوم انسانی و اجتماعی عموما به جز یک یا دو مورد…

آینده‌نگری پیشرفت ایران در گفت‌وگو با دکتر علی پایا

علی پایا
علی پایا: آینده اندیشی، چنان که در مکتوباتی که در گذشته در این زمینه تحریر کرده ام متذکر شده ام، به منزله شعبه ای از علوم اجتماعی و انسانی نوعی دانش-فناوری است. جنبه دانشی این رشته ناظر به جهان (یا جهان هایی) ممکن است که مایلیم جهان کنونی بدان مانند…

امکان علوم انسانی دینی یا بومی؟

علی پایا
علی پایا: آقای سید علی طالقانی در نقدی بر پاسخ نگارنده بر مقاله ای که پیشتر بازهم در نقد آراء نگارنده تحریر کرده بود، نکات تازه ­ای را مطرح ساخته است. لُبّ کلام ناقد محترم آن است که ” در چارچوب فلسفه علم پوپر، چاره‌ای جز پذیرش امکان علوم تجربی…

نتایج نامطلوب گفتمان “علوم انسانی بومی/دینی”

علی پایا
 علی‌پایا:‌ اندیشهء برساختنِ “علوم” انسانیِ موصوف به اوصافی نظیر “بومی” و “دینی” و “ایدئولوژیک” برخاسته از شناخت غیردقیق چیستی “علوم انسانی” است: برساختن چنین “علومی” سودایی خام است. آنچه که اما شدنی و امکان پذیر است برساختن “تکنولوژی‌های انسانی بومی و دینی و ایدئولوژیک” است/ پی گیری طرح‌های ناظر به…