عقلانیت و معنویتِ ناملکیانی: گامی به سوی یک نظریه

محمدعلی براتی
هدف از مقالۀ حاضر برداشتن گامی به جلو در پروژۀ عقلانیت و معنویت است. این نظریه یکی از مهمترین کوشش‌های نظریِ ایرانی برای رویارویی با عقلانیت مدرن است. اکثریت روشنفکران ایرانی تقریرکنندۀ ایده‌های غیر ایرانی هستند خواه شرقی یا غربی، خواه سوسیالیستی یا لیبرالیستی، و خواه قاره‌ای یا تحلیلی، و…

خدای نامتشخص، معنویت و لیبرالیسم

اسلام, علیرضا موثق
question_answer۱۰ دیدگاه
|علیرضا موثق| یکی از مخاطبان محترم نقدی کوتاه را نسبت به ایده‌های راقم این سطور مطرح کرده‌است (اینجا). حقیقتاً به نظرم یکی از عمیق‌ترین لذت‌های دنیا، مصاحبت با انسان‌های فرهیخته است و یکی از رنج‌های عالم، مواجهه با لشکر بردگان و فرومایگان. چند مرتبه متن ارسالی را خواندم و بسی…

فلسفه‌ی وجودی روشنفکری دینی، دستاوردها و راهکارهای پیش رو نهاده آن

محمدعلی کرباس‌فروشان: بین سال‌های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۲ این فیض نصیب من شد که بیش از چندین هزار صفحه از درس‌گفتارها، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های استاد مصطفی ملکیان را در مؤسسه‌ نگاه معاصر پیاده، تایپ و ویرایش کنم که پس از سال‌ها، تنها بخش کمی از آنها به صورت کتاب منتشر شده…

گفت و گوی ملکیان و فنایی درباره اخلاق، دین و عقلانیت

مجله اندیشه ی پویا در شماره ۱۵ خود(اردیبهشت ۹۳) گفت و گوی استاد مصطفی ملکیان و دکتر ابوالقاسم فنایی درباره «نسبت اخلاق و دین» و «نسبت عقلانیت و دین» را  تحت عنوان «اخلاقی زیستن بدون دخالت دولت» به چاپ رساند. متن کامل این گفت وگو، اینک که شماره جدید این…

در باب نسبت پروژه‌ی عقلانیت ـ معنویت با اخلاق

ابوالقاسم فنایی
ابوالقاسم فنایی: اگرچه هنجارهای بنیادین عقلانیت مطلق و جهانشمول‌اند، تطبیق این هنجارها بر قلمروهای مختلف اقتضائات مختلفی دارد. مثلاً اگر گوهر عقلانیت نظری را در قالب انگاره‌ی «تناسب دلیل و مدعا» صورت‌بندی کنیم، می‌توانیم ادعا کنیم که برای پذیرش هر مدعایی باید دلیل متناسب با آن را طلب کرد. (بیشتر…)

تأملی در تنافی عقلانیت و تعبد در نظریه عقلانیت و معنویت

مقاله
وحید سهرابی فر*: استاد مصطفی ملکیان از حدود سال۱۳۷۹ نظریه­ ای را تحت عنوان عقلانیت و معنویت طرح کرده است. این نظریه دو مدعای اصلی دارد: ۱) عدم سازگاری دین سنتی(دینداری سنتی) و تجدد(ملکیان، ۱۳۸۸، ص۲۶۸) (همو، ۱۳۹۰، ص۳۶۴)  ۲) ارائه رویکردی که می تواند منجر به کاهش رنج بشر…

امیدزایی و امیدزدایی در نظریه عقلانیت و معنویت

مصطفی ملکیان
نیلوفر: ماهنامه نسیم بیداری در آخرین شماره‌ی خود*، پرونده‌ای با نام «کیمیای امید» گشوده در بخشی از آن مصاحبه حسین سخنور با استاد مصطفی ملکیان درباره جایگاه امید در نظریه عقلانیت و معنویت را منتشر نموده است. ملکیان در این گفت‌وگو این نظر که « نظریه عقلانیت و معنویت نا…

عقلانیت و معنویت بعد از ده سال

مصطفی ملکیان
مصطفی ملکیان: پروژه‌ی عقلانیت و معنویت مدعایش این بود که  آیا می‌خواهید بدانید که چگونه با استفاده از آن قسمتی  از زندگی که در اختیار خود شماست، می‌توانید به یک زندگانی آرمانی دست پیدا کنید.  آیا می‌دانید یک زندگی خوب و  ارزشمند، آن مقدارش که در اختیار شماست،  از چه…

گزارشی از نشست عقلانیت و معنویت

مصطفی ملکیان
 نشست “عقلانیت و معنویت پس از ده سال” با سخنرانی مصطفی ملکیان عصر  روز سه شنبه ۲۸ اردیبهشت در تالار شیخ انصاری دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران برگزار شد. ملکیان در این نشست با اشاره به اینکه موضوع عقلانیت و معنویت و جمع میان این دو را ۱۰…

زندگی اصیل و مطالبه‌ی دلیل / ارتباط زندگی اصیل و معرفت شناسی

مصطفی ملکیان
مصطفی ملکیان: مؤلفه دوم معنویت این است که انسان «زندگی اصیل» داشته باشد؛ یعنی ما ـ فقط و فقط ـ به میزانی که زندگی اصیل داریم معنوی هستیم و به هر میزان که زندگی اصیل نداریم از معنویت دوریم. پس مؤلفه دوم معنویت، اصیل بودن زندگی شخص است که در…