جواد شریفی: در فقه به فتوایی که مخالف فتوای رایج نزد دیگر فقیهان باشد، “فتوای شاذ” یا “تفرّد فتوایی” گفته می شود. چندین سال پیش تر یکی از سرگرمی های علمی من در حاشیه تحصیل فقه، گردآوری همین تفرّدات فقهی از فقیهان امامیه بود. اما پیش از آن که ذهن…

جواد شریفی: زندگی آدمی با رقابت بر سر منابع و منافع همراه بوده و هست. این رقابتِ زیستی، خشونت و حذف رقیب را می­طلبد. انسان­ها چه آن هنگام که بر سر آب و زمین و چه آن هنگام که بر سر گسترش دین و مذهب­شان در رقابت با یکدیگرند، ناگزیر…

جواد شریفی: بر همان سیاقی که جامعه شناسی دین، “مطالعه تاثیر دو سویۀ دین بر جامعه و جامعه بر دین” دانسته شده؛ جامعه شناسی فقه نیز به معنای بررسی تاثیر دو سویۀ واقعیت اجتماعی بر شریعت(فقه) و شریعت بر واقعیت اجتماعی است. در نوشتار پیش رو همین هدف را در…

جواد شریفی:  چنانکه در نوشته های پیشین گفته شد؛ در طول تاریخ “مسئله بقاء” اهمیت زندگی گروهی را برای انسان دوچندان و فرد را به گروه تبدیل می کرده است. نیز گفته شد که در جهان گذشته، مطمئن ترین پیوند میان افراد، پیوندهای خونی و خویشاوندی  بوده است که گروه…

جواد شریفی:  در حالی که متولیان نهاد دین از کاهش یافتن تعداد نمازگزاران مساجد و روند رو به رشد خالی شدن مساجد گلایه مندند؛ گرایش مردم به مناسکی مانند پیاده روی اربعین و آخر صفر بسیار جالب توجه است. از نگاه متولیان دین و از منظر دین ثبوتی، “نماز جماعت…

جواد شریفی: در نوشتار پیشین گفته شد که چگونه مسئله بقا و همبستگی اجتماعی در پدید آمدن آیین های عبادی می تواند موثر باشد و چگونه استلزامات برگزاری آیین، زنان حائض را از حضور در آیین محروم کرد.  آغازگاه نوشتار پیش رو این پرسش است که مگر نه این است…

جواد شریفی : با گذر زمان و پیشرفت های علمی و فنی بشر، زندگی همواره برایش آسان و آسان تر گشته است. گرچه دنیای جدید نیز خطرات ویژه خود را برای زندگی انسان به همراه آورده اما در برآیند تاریخی کلی، زندگی انسان گذشته مخاطره آمیز تر از زندگی انسان…

جواد شریفی: اسلام برای اعراب مسلمان در عصر فتوحات، به مثابه یک ایدئولوژی قومی برای کشورگشایی کاربرد داشت. اعراب هیچ گاه در پیِ مسلمان کردن اقوام مغلوب نبوده اند. آنان می جنگیدند برای این که خدا به برکت اسلام چنین برتری را به آن ها داده بود که اقوام دیگر…

نیلوفر – جواد شریفی: برای کسی که در زمینه روشنفکری دینی می خواند و می پژوهد؛ آشنایی با همتایان خود در دیگر کشورهای اسلامی بایسته است. این آشنایی درب گفت و گو را به روی هر دو سوی گشوده و ایشان را از دستاوردهای اندیشه یکدیگر بهره مند کرده و…

نیلوفر – جواد شریفی:  در نگاه قرآن همه آن چه که ما امروزه “دین” می خوانیمش؛ تنها شریعت ها و انشعاب هایی هستند از یک دین یگانه و مشترک. شاخه هایی از یک درخت تنومند و آب باریکه هایی از یک نهر خروشان.قرآن این شریعت های یکتاپرستانه را همگرا و…

جواد شریفی: در جهان گذشته، مرزبندی های جغرافیایی و عقیدتی در پیوند با یکدیگر بودند. هر سرزمین و مردمان آن، دین و ایدئولوژی ویژه خود را داشتند. ایران بزرگی که قلمرو ساسانی بود؛ بر آیین زرتشت و دیگر جاهایی که روم بر آن ها فرمان می راند؛ بر آیین مسیح…

جواد شریفی: یک پدیده نو و تازه وقتی در جامعه خواهان می یابد و با اقبال روبرو می شود که نیازی از جامعه را برطرف سازد. جامعه نیز هنگامی دست از سنت می شوید و پدیده نوینی را پذیرا شود که کارکردی مثبت برایش به همراه داشته باشد. ویژه آن…