ابوالفضل ارجمند: یکی از عبارات مؤکد و پرتکرار قرآنی این است که پیامبران در برابر رسالتشان از مردم مزد نمی‌گیرند. در سوره‌ی شعرا این عبارت از زبان هود، نوح، صالح، لوط، و شعیب در پنج آیه به شکل یکسان تکرار شده است: وما أسألکم علیه من أجر، إن أجری إلا…

ابوالفضل ارجمند: روایات آمیزه‌ای از اخبار راست و دروغ است. پالایش روایات از دروغ ممکن نیست، چون میزان اعتبار هر روایت به سلیقه‌ و گرایش افراد بستگی دارد. بسیار اتفاق می‌افتد که کسی روایتی را معتبر می‌داند و به آن استناد می‌کند و دیگری آن را نامعتبر و باطل می‌داند.…

ابوالفضل ارجمند: در گفتار قبل اشاره کردیم که قرآن مسافران را از روزه‌‌داری معاف کرده است و توضیح داده است که خدا راحتی مؤمنان را می‌خواهد: یرید الله بکم الیسر. این پرسش پیش می‌آید که چرا کارهای دشوارتر از مسافرت مشمول این معافیت نشده است؟ با توجه به آیه‌ی ۱۸۷…

ابوالفضل ارجمند: آیات ۱۸۳ تا ۱۸۷ سوره‌ی بقره، احکام روزه در ماه رمضان را بیان می‌کند. در آخرین آیه‌، یعنی آیه‌ی ۱۸۷، پس از بیان این حکم که آمیزش با زنان در شبهای ایام روزه حلال است، گفته شده است که در حال اعتکاف در مسجد با زنان مباشرت نکنید.…

ابوالفضل ارجمند: در قرآن به نمازی به نام نماز میانه (صلوه الوسطی) اشاره شده است و به نوعی بر اقامه‌ی آن تأکید شده است: حافظوا علی الصلوات والصلوه الوسطی. در اینکه نماز میانه چیست، حدس و گمانهای بسیار گوناگون و پراکنده‌ای وجود دارد. در این گفتار دیدگاه متفاوتی را درباره‌ی…

ابوالفضل ارجمند: پیشتر در گفتارهایی با عنوان «تحول معنی کلمات و اصطلاحات قرآن»، نمونه‌هایی از وقوع تغییرات طبیعی یا عمدی در معنی عبارات قرآنی را بررسی کردیم. گفتیم که معنی کلمات و اصطلاحاتی مانند «خاتم»، «شهید»، «اهل بیت»، «آیه» و جز آن در قرآن از ابتدا همین نبوده است که…

ابوالفضل ارجمند:  تصور رایج این است که محمد پیش از هجرت در میان «مشرکان» مبعوث شد و پس از هجرت به مدینه با «اهل کتاب» مواجه شد، یعنی گمان می‌شود که مشرکان کسانی غیر از اهل کتاب بودند. این تصور نادرست است و به تحلیلها و نتایج غلط تاریخی و…

ابوالفضل ارجمند: استدلال تنها از طریق مباحثات نظری صورت نمی‌گیرد. آزمونها و مشاهدات تجربی نیز یکی از راههای اثبات مدعاست که گاهی از مباحثات نظری بسیار قاطعتر است. پیامبرانی چون محمد از طریق مباحثه و گفتگو به هدایت مردم می‌پرداختند و پیامبرانی چون موسی با نمایش قدرت برتر خدای خود،…

ابوالفضل ارجمند: پیامبران پیامشان را با تحمل رنج بسیار به مردم منتقل می‌کردند و گاهی حتی در هدایت نزدیکانشان هم چندان کامیاب نبودند. شاید ناکامترین پیامبر نوح بود که بنا به نقل قرآن نزدیک به هزار سال عمر کرد، اما حتی نتوانست همه‌ی اعضای خانواده‌اش را هم با خودش همراه…

ابوالفضل ارجمند: در گفتار قبل داستان همراهی موسی با بنده‌ای گمنام از بندگان خدا و قتل پسری بیگناه را به دست او را تحلیل کردیم. با توجه به ناتوانی روایات و دیدگاههای سنتی در توضیح و توجیه این داستان غریب، با نگاهی جدید به مسأله، گفتیم که «بندگان خدا» در…

نیلوفر – ابوالفضل ارجمند :  خدا زنده می‌کند و می‌میراند: یحیی و یمیت. او به انسان جان می‌بخشد و سپس، هر گاه که بخواهد، جان انسان را می‌ستاند. عمر هیچکس را کسی جز خدا نمی‌داند. خدا با کسی عهد نبسته است که به او چند سال عمر بدهد. یکی صدسال…

نیلوفر – ابوالفضل ارجمند : در دین اجبار نیست: لا إکراه فی الدین. خدا نخواسته است که همه‌ی مردم زمین ایمان بیاورند و پیامبر هم نمی‌تواند مردم را به اجبار مؤمن کند: ولو شاء ربک لآمن من فی الأرض کلهم جمیعا، أفأنت تکره الناس حتی یکونوا مؤمنین؟ با این حال…

نیلوفر – ابوالفضل ارجمند:  سوره‌های قرآن بر اساس طول تقریبی آنها از بلند به کوتاه مرتب شده است، یعنی قرآن با سوره‌های بلند آغاز می‌شود و با سوره‌های کوتاه به پایان می‌رسد. تنها سوره‌ای که آشکارا از این قاعده‌ی کلی مستثنا شده است، سوره‌ی فاتحه است. این سوره‌ی کوتاه در…